Onderhandelingen over nieuw kabinet beginnen: ‘Of het gaat lukken, is nog de vraag’
Formateurs Johan Remkes (VVD) en Wouter Koolmees (D66) beginnen vandaag met de formatie van een kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie. Parlementair journalist van WNL Marieke Smits verwacht "aftastende gesprekken". Niet eerder sinds de verkiezingen in maart werd er inhoudelijk onderhandeld.
"Het gaat vooral over welke thema's belangrijk zijn en over waar de partijen elkaar vinden", zegt Smits in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Er zijn een paar thema's waar het moeilijk op zal gaan worden."
De Tweede Kamer debatteerde dinsdag over het eindverslag van Remkes. Hij denkt dat de onderhandelingen tussen de vier partijen snel kunnen gaan. "De wil is er om tempo te maken", zei hij. Er wordt aangestuurd op een regeerakkoord op hoofdlijnen waarbij er meer ruimte komt voor de Tweede Kamer.
Smits vraagt zich af of de formatie inderdaad op korte termijn kans van slagen heeft. "De partijen zijn tegenpolen, maar ze hebben natuurlijk wel vier jaar met elkaar geregeerd. Dus ze kunnen het wel. Maar oppositiepartijen zeggen: 'er zijn zoveel lastige vraagstukken onder jullie niet beantwoord. Hoe gaan jullie ervoor zorgen dat het de komende jaren wél gaat lukken?' Daar is best wat scepsis over."
"Dus of het een kwestie is van weken? Of het überhaupt gaat lukken, is nog de vraag. Het kan ook nog klappen", zegt Smits.
Kaag door het stof
D66-leider Sigrid Kaag had het dinsdag moeilijk tijdens het debat in de Kamer. Haar werd verweten dat ze haar 'nieuw leiderschap' overboord heeft gegooid nu ze gaat onderhandelen over een doorstart van de huidige coalitie. Ook ging ze door het stof vanwege een mislukte spin tijdens de formatie. Spindoctors van D66 hadden actief laten doorsijpelen dat informateur Remkes mogelijk drank op zou hebben gehad tijdens onderhandelingen met de leiders van VVD, D66 en CDA. Kaag bood haar excuses aan, maar kreeg de volle laag van partijleiders Lilian Marijnissen (SP) en Geert Wilders (PVV).
"Ze begon er zelf over en ging het debat aan", zegt Smits. "Ze wilde de angel eruit halen door haar excuses aan te bieden. Maar het ging maar door", doelt ze op de verwijten aan het adres van Kaag. "Ik zat een beetje met samengeknepen billen te kijken. Ik vond het vooral heel ongemakkelijk voor Remkes. Hij moest er onderdeel van zijn en het langs zich laten gaan. Maar het ging over drankgebruik. Het is heel vervelend om daar bij te zitten en niets te kunnen zeggen."
Smits vindt het "logisch" dat de oppositiepartijen Kaag aan de tand voelden. "Als je als partij staat voor nieuw leiderschap en vervolgens komen dit soort roddels naar boven, dan wordt dat benoemd."
Koolmees legt taken neer
Koolmees legt zijn taak als demissionair minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid tijdelijk neer om zich volledig te richten op de formatie. In de Tweede Kamer werden daar dinsdag zorgen over geuit, bijvoorbeeld door de PvdA. Fractieleider Lilianne Ploumen vroeg zich af of een tijdelijk vertrek van Koolmees verstandig is vanwege "de grote dossiers" op zijn departement "die snelle afhandeling vragen".
Volgens Smits waren meer Kamerleden verbaasd over het vertrek van Koolmees. "We hebben al veel bewindspersonen zien gaan. Het is een beslissing die consequenties met zich meebrengt. Maar Kaag zei dat ze geen meer capabel persoon kon vinden dan Koolmees, dus ze wil hem er gewoon bij hebben als informateur."
Koolmees wordt vervangen door zijn staatssecretaris Dennis Wiersma. Hij keert niet in een nieuw kabinet terug, werd dinsdag bekend. Remkes was hiervoor ook al enkele weken informateur.
Persconferentie
Remkes en Koolmees geven om 11.00 uur een persconferentie. Zij hebben hun eerste gesprek dan al achter de rug. CDA-leider Wopke Hoekstra schuift al om 9.30 uur aan, omdat hij later op de ochtend in de Tweede Kamer moet zijn voor de Algemene Financiële Beschouwingen. "Remkes en Koolmees moeten samen vertellen hoe ze de komende periode gaan invullen", aldus Smits.
In de middag komen achtereenvolgens ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers en D66-leider Sigrid Kaag langs bij de informateurs. VVD-leider Mark Rutte laat zich dan wegens buitenlandse verplichtingen nog vervangen door Sophie Hermans. 's Avonds is er nog een bijeenkomst met alle partijleiders en hun secondanten. Dan schuift Rutte wel aan.
LEES OOK: Formatie begint nu écht, maar kan nog altijd lang duren: ‘Het wordt een dik regeerakkoord’