Drijvende huizen dé oplossing van het woningtekort? ‘Ontwikkelen op water is goedkoper’

Stand van Nederland: Generatie Next is het economisch onderzoeksprogramma van WNL, gemaakt door drie jonge televisiemakers die een bovenmatige interesse hebben in economie en geld. Elen Demir, Jill Bleiksloot en Raquel Schilder gaan op zoek naar opvallende ontwikkelingen op elk economisch niveau in ons land. Deze zomer blikt WNL terug op de verhalen uit het eerste seizoen.

Architect Koen Olthuis bouwt wereldwijd huizen waar dat eigenlijk niet kan: op water. En dat zou de oplossing kunnen zijn voor het nijpende woningtekort. “Als je door die bril naar Nederland gaat kijken, zijn er talloze plekken die hiervoor geschikt zijn”, vertelt Olthuis in het WNL-programma Stand van Nederland: Generatie Next. “Maar het is een andere manier van denken.”

Zo laat hij een voorbeeld zien van drijvende complexen die in Amsterdam uitgerold zouden kunnen worden. “Dat zijn platformen van 200 bij 50, 60 meter. Die worden als een heel blok aangeschoven. Als je al die drijvende eilandjes bij elkaar brengt, dan krijg je een wijk.”

‘Waterwoning van de ene naar de andere plek’

Nederland is druk op zoek naar meer ruimte om op te bouwen. “Nu denk ik dat als je water gaat inbrengen, je meer plek gaat krijgen. Dat betekent dat gemeentes die plekken bijvoorbeeld kunnen leasen. Die kunnen ervoor zorgen dat mensen tijdelijk op dat water kunnen wonen en dat die waterwoning na een verloop van tijd van de ene plek naar de andere plek kan worden geschoven.”

Dit omschrijft de architect als een soort ‘flexplots’. “Je gaat niet een plek voor zeventig of voor honderd jaar bestemmen voor een bepaalde functie. Maar je gaat kijken of plekken misschien voor vijf of tien jaar gebruikt kunnen worden voor waterwoningen.”

‘Niet iedereen kan in een villa op het water wonen’

Maar is bouwen op water nu ook flink duurder dan bouwen op land? “Dat is maar net hoe je het bekijkt. Uiteindelijk is het bouwen van een woning zo’n 10 tot 15 procent duurder, maar het ontwikkelen op water is goedkoper. De ontwikkelkosten zijn de bouwkosten van het gebouwtje en het kopen van de grond. Dat is samen één prijs. Maar dat onderste gedeelte valt nu weg. De grond is water en kan je misschien gaan huren. De hele prijs gaat daardoor naar beneden, dus het ontwikkelen op water is goedkoper.”

Daarnaast onderzoekt Olthuis ook de mogelijkheid van hoogbouw op water. “Dat is de volgende markt, drijvende appartementen. Niet iedereen kan in een villa wonen op het water. Dat werkt niet. Dan lossen wij het probleem niet op.”

‘Heel compact maar wel een andere lifestyle’

Zo laat de architect ook wat starterswoningen op water zien. “Dit is bijvoorbeeld een hele kleine twee-onder-een-kapper. Twee kleine starterswoningen naast elkaar op een platform die elders zijn gebouwd. Die komt uit de fabriek en is hier heengebracht met een vrachtwagen en op het drijvende platform neergezet. Het is heel compact maar brengt wel een andere lifestyle.”

De waterwoningen zijn van alle bekende gemakken voorzien. “Het zijn natuurlijk kleine starterswoningen, maar de lol zit bovenop. Daar heb je nog je eigen kas. De oplossing van starterswoningen is niet langer alleen maar naar grootte kijken, maar ook veel meer gebruiksgenot. Hoe kan je ervoor zorgen dat je met een kleine woning een bepaalde levensstijl kan krijgen? Deze woningen geven dat.”

‘Over twaalf weken klaar’

De kosten van deze twee-onder-een-kapper zijn zo’n 195.000 euro. Over twaalf weken zouden de waterwoningen in Amsterdam kunnen liggen. “Dat is de bouwtijd. Als er nu plek komt, dan kan je meteen gaan bouwen en ze erheen gaan brengen. Iedereen wil ze huren, dat is het probleem niet. Het is alleen dat de plekken niet beschikbaar zijn. Als jij een ja van de gemeente hebt, zijn de woningen over twaalf weken klaar. Dan zit je er over veertien weken in.”

De pandemie en recessie kregen ‘m het afgelopen jaar niet klein. En nieuwe maatregelen van de overheid zijn een druppel op de gloeiende plaat: de huizenmarkt is onbestuurbaar geworden, met torenhoge prijzen en een extreem lage rente. Hoe komt de starter nog aan een huis? Elen Demir, zelf starter op de woningmarkt, zoekt uit waar het spaak loopt en wat een oplossing zou kunnen zijn.

Deze aflevering is terug te zien op NPO Start.

Door: Redactie