Kamer om de tafel met journalisten over persvrijheid: ‘We doen al veel, maar kennelijk niet genoeg’

De Tweede Kamer gaat donderdag om de tafel met journalisten en cartoonisten om een beter inzicht te krijgen in de bedreiging van de persvrijheid in Nederland. “We willen een keer niet alleen over journalisten praten, maar ook met”, zegt VVD-Kamerlid Pim van Strien in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

En dat is hoognodig, vindt de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ). “Wat je wil is dat de dingen die maatschappelijk spelen, of dat nu corona is, de boeren, of een probleemwijk, dat journalisten daarheen gaan, vragen stellen en naar beide kanten toe kritisch zijn”, zegt Thomas Bruning, algemeen secretaris van de NVJ. “Als je dat niet meer kan zijn omdat je bang bent voor je eigen lijf en leden, heb je een maatschappelijk probleem.”

En daar moet de politiek ook iets mee, zegt Bruning. Volgens hem is het signaal dat politici als Wilders en Baudet afgeven “ontzettend slecht en negatief”. “Ik geloof er absoluut in dat de politiek daar een voorbeeldfunctie in heeft. Die moeten niet alleen maar zeggen dat persvrijheid belangrijk is, maar die moeten ook uitstralen dat de journalistiek de ruimte heeft en niet afgekapt wordt als journalisten toevallig kritisch zijn op een politieke partij.”

Tekst gaat verder onder de tweet.

Journalisten zijn – uitzonderingen daargelaten – gewoon tuig van de richel.

— Geert Wilders (@geertwilderspvv) June 5, 2021

Persvrijheidsindex

Nederland zakte dit jaar voor het derde jaar op rij een plekje op de jaarlijkse internationale persvrijheidsindex van Reporters sans Frontières (Journalisten zonder grenzen). Hiermee is Nederland nu terecht gekomen op de zesde plek.

Sinds 2020 is er een stijging te zien in het aantal meldingen over bedreigingen door journalisten. In 2020 had 29 procent van de journalisten hier maandelijks mee te maken, tegenover 18 procent in 2017. En niet enkel de frequentie, ook de ernst van de bedreigingen neemt volgens PersVeilig toe.

Van Strien onderschrijft dat de politiek een verantwoordelijkheid heeft in de toon van het debat. “We hebben al heel veel gedaan, sinds 2017 zijn we al bezig”, zegt hij. “We hebben een fonds opgericht voor freelancers en zijn bezig met een wet om te kijken of we de straffen zwaarder kunnen laten zijn als je een journalist aanpakt. Dus we doen al veel, maar het is kennelijk niet genoeg.”

‘Ze zijn gewoon cruciaal voor het functioneren van onze samenleving’

Journalisten kregen in het afgelopen jaar onder meer te maken met intimiderende stickers op de voordeur en handgranaten voor de voordeur. In Lunteren werd de auto van een persfotograaf en zijn vriendin met een shovel van de weg geduwd, en ook in Krimpen aan den IJssel en Urk werden journalisten belaagd. De NOS verwijderde vorig jaar logo’s van de satellietwagens vanwege aanhoudende bedreigingen.

“Het is gek dat we tegenwoordig bijna moeten uitleggen waarom journalisten belangrijk zijn. Ook voor ons als politiek, want ze houden ons scherp en kritisch”, zegt Van Strien. “Als burger heb je ze nodig om goed geïnformeerd te zijn zodat je goede keuzes kunt maken. Ze zijn gewoon cruciaal voor het functioneren van onze samenleving.”

Schrijver Lale Gül, ook te gast in Goedemorgen Nederland, noemt het “belachelijk” dat mensen zo gemakkelijk online bedreigd kunnen worden zonder daar consequenties van te ondervinden, terwijl het leven van het slachtoffer op zijn kop staat. Ze is zelf geen journalist, maar weet als geen ander hoe het voelt om geïntimideerd en bedreigd te worden. “Je hele functioneren wordt daardoor belet, omdat je denkt dat je er alleen voor staat”, vertelt ze. “Je hebt geen beveiliging en de politie heeft niet de mankracht om iets te doen voor iedereen die een bedreiging online krijgt. Dus je hebt heel vaak het idee: is dit het wel waard? Ga ik over mijn schouder blijven kijken, alleen maar om mijn mening te geven?”

Doxen

Van Strien geeft aan dat zijn partij het gemak waarmee deze online bedreigingen geuit kunnen worden ook wil aanpakken. “Je kunt online bijvoorbeeld ook de gegevens van een journalist delen. Dat heet doxen”, legt hij uit. “We zijn bezig met een wetsvoorstel om dat ook strafbaar te stellen.” Daardoor zou de politie daar meer mankracht op kunnen zetten en kunnen mensen die deze adressen delen opgespoord worden.

LEES OOK: Journalist steeds vaker slachtoffer van geweld: ‘Alsof mensen het normaal zijn gaan vinden’

Door: Redactie