Merkel in 5 mei-lezing: Duitse misdaden verjaren niet en zijn lessen voor de toekomst

De misdaden die Duitsland heeft gepleegd tijdens de Tweede Wereldoorlog verjaren nooit en dienen als lessen voor de toekomst. Dat zei de Duitse bondskanselier Angela Merkel woensdag in haar 5 mei-lezing.

Merkel gaf haar speech vanuit Duitsland via een liveverbinding, omdat een reis naar Nederland ook dit jaar niet mogelijk is vanwege de coronamaatregelen. Dat ze hiervoor was gevraagd beschouwt ze als "een teken van vriendschap" tussen Nederland en Duitsland. Ze voelde zich "deemoedig en vereerd".

Ze noemde het de belangrijkste verantwoordelijkheid voor Duitsland om de herinnering aan de verschrikkingen van de Holocaust levend te houden. Maar het verleden kan niet ongedaan worden gemaakt. "Niets kan de leegte vullen die de dood heeft achtergelaten. Niets kan het verdriet wegnemen."

'Doel van de staat is vrijheid'

In relatieve zin was de Duitse Jodenvervolging in Nederland een van de zwaarste van heel Europa: ongeveer driekwart van alle Nederlandse Joden werd vermoord door het naziregime. Merkel roemt de Nederlandse verzetsstrijders die hiertegen in opstand kwamen. Dat waren volgens haar "moedige burgers, in de eeuwenoude Nederlandse traditie van vrijheid".

Ook nu maakt Nederland zich internationaal sterk tegen onderdrukking, benadrukt Merkel. Ze citeert de Joodse filosoof Baruch Spinoza, die in Nederland woonde: "Het doel van de staat is vrijheid".

Solidariteit, toen en nu

Dat Nederland na de Tweede Wereldoorlog "de hand uitreikte" naar Duitsland voor verzoening, was volgens Merkel een begin van die Europese solidariteit. "We zijn dankbaar voor die vriendschap." Ze vindt dat Europa ook zoveel mogelijk solidair moet zijn in de corona-aanpak. Volgens haar zijn de beperkingen alleen gerechtvaardigd als ze tijdelijk zijn en medemensen beschermen.

Merkel was pas de derde Duitse leider die Nederland toesprak tijdens een bevrijdingsfeest. Eind mei 1995 legde de toenmalige bondskanselier Helmut Kohl een krans bij het monument De Verwoeste Stad in Rotterdam en betuigde hij spijt van de daden van Duitsland in de Tweede Wereldoorlog. In 2012 hield de toenmalige Duitse bondspresident Joachim Gauck een toespraak bij de nationale viering in Breda.

Merkel had vorig jaar de lezing willen geven ter gelegenheid van 75 jaar Nederlandse vrijheid, maar dat ging vanwege de coronacrisis niet door. Het is haar laatste jaar als bondskanselier.

LEES OOK: Bondskanselier Merkel geeft 5 mei-lezing: ‘Unieke gelegenheid’