Rotterdam overweegt excuses voor slavernijverleden: ‘Wat zou het oplossen?’

Het college van burgemeester en wethouders van Rotterdam overweegt excuses te maken voor het slavernijverleden. Dat valt te lezen in een brief aan de gemeenteraad.

Het college moet nog nadenken over of de excuses zouden gelden namens het college zelf, het stadsbestuur inclusief de raad, voor de gemeente of zelfs voor alle Rotterdammers. De financiële en symbolische gevolgen van deze excuses moeten ook nog bekeken worden. Het stadsbestuur is ook met Amsterdam en het Rijk in gesprek over excuses op nationaal niveau. Het wil zich laten adviseren door wetenschappers en rechtsgeleerden.

‘Wat zou het oplossen?’

Rechtsgeleerde Afshin Ellian vraagt zich af wat er opgelost zou worden met excuses. “Dat de slavernij een van de meest verwerpelijke instituten was die de mensheid ooit heeft uitgevonden staat vast. Een excuus zal daar niets aan toevoegen of afnemen”, zegt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1. “Ik begrijp het niet, wat zou het oplossen?”

Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media Arie Slob denkt dat het goed is als we ons verleden onder ogen zien en daar ook open over spreken. “Dit is natuurlijk heel specifiek iets wat in Rotterdam speelt, dus laat men daar ook de discussie voeren”, reageert hij. “Maar we weten wel dat het leed van de slavernij nog steeds doorwerkt in de generaties op de dag van vandaag toe. En dat het voor sommigen helemaal niet zo heel ver geleden is, dat overgrootoma’s en vaders zelfs nog in zo’n situatie hebben meegemaakt. Het zijn wel diepe wonden die nog steeds echt zijn gevolgen hebben in families.”

Juridisch aansprakelijk

De vraag of Rotterdam zijn excuses moet aanbieden volgt op een aantal onderzoeken naar het slavernijverleden van de stad. Het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) concludeerde onder andere dat Rotterdam “tot over de oren in de slavernij zat”. In de stad verwijzen bijvoorbeeld 181 straatnamen naar die tijd.

De Rotterdamse burgemeester Aboutaleb riep het kabinet twee jaar geleden al op met excuses te komen. De regering gaf aan die oproep geen gehoor. ‘Excuses’ is een beladen term, omdat Nederland hierdoor mogelijk ook juridisch aansprakelijk kan worden gesteld. Daaruit zouden eisen tot herstelbetalingen voort kunnen komen. GroenLinks, D66 en ChristenUnie drongen er eerder bij het kabinet op aan wel met excuses te komen.

LEES OOK: Hoogleraar Emmer: Racismekaart veel te snel getrokken in debat over slavernijverleden

Door: Marinka Wagemans