Kamercommissie: geldschieters uit Turkije en Golfstaten kopen invloed in aantal Nederlandse moskeeën
Een aantal Nederlandse moskeeën, moskeescholen en andere islamitische organisaties wordt bekostigd en aangestuurd vanuit de Golfstaten en Turkije. Daardoor krijgen antidemocratische ideeën vat op Nederlandse moslims, concludeert de commissie van Tweede Kamerleden die dat heeft onderzocht. Moskeegangers radicaliseren of worden, als ze weerstand bieden, geïntimideerd en bedreigd.
Wie betaalt, bepaalt, stelt de commissie onder leiding van CDA-Kamerlid Michel Rog vast. Zo heeft een stichting uit de Verenigde Arabische Emiraten het volledig voor het zeggen in de Rotterdamse Essalammoskee, de grootste van het land. Het zijn vooral Golfstaten als Saudi-Arabië, Qatar en Koeweit, en Turkije die invloed kopen bij Nederlandse moskeeën. Hoeveel geld er naar hen vloeit en om hoeveel van de ongeveer vijfhonderd Nederlandse moskeeën het precies gaat, heeft de commissie niet kunnen ontdekken. Van de 148 Turkse Diyanet-moskeeën was wel van meet af aan duidelijk dat zij vanuit Turkije worden gefinancierd.
'Weinig transparantie wat er met dat geld gebeurt'
"Wij hebben gezien dat daar enkele miljoenen euro's aan donaties zijn binnengekomen", licht Rog toe in Goedemorgen Nederland. "Wat wij ook hebben gezien is dat er weinig transparantie is wat er met dat geld gebeurt. Je kan zeker zeggen dat ze niet aan alle verplichtingen hebben gedaan zoals bijvoorbeeld door het niet publiceren van jaarrekeningen. Dat zegt dat er geld uit onvrije landen hiernaartoe komt. Dat gaat vaak gepaard met een boodschap van onverdraagzaamheid en onvrijheid. Daar worden kinderen en moskeegangers aan blootgesteld."
LEES OOK: Onderzoek naar illegale geldstromen moskeeën: ‘Nodig om rechtsstaat te beschermen’
Geldschieters uit de Golf proberen vooral extremistisch gedachtegoed als het salafisme te verbreiden, constateert de commissie. Dat doen ze vooral op de buitenschoolse moskeelessen met veel succes. "Salafistische aanjagers" spelen daarin een belangrijke rol. Zij doen zich in het openbaar veel gematigder voor dan ze zich binnenskamers opstellen. Zo voorkomen ze dat justitie hen kan aanpakken.
Kabinet werkt aan verbod op geldstromen uit onvrije landen
De commissie heeft zowel moskeebestuurders en andere betrokkenen als deskundigen van bijvoorbeeld de AIVD gehoord. Zij legt de Kamer een aantal maatregelen voor die deze experts hebben geopperd, maar doet geen aanbevelingen. Het kabinet werkt al langer aan een verbod op geldstromen uit onvrije landen naar onder andere Nederlandse moskeeën. Maar dat vlot niet erg, omdat het bijvoorbeeld moeilijk blijkt af te bakenen om welke landen het gaat.
De geldstromen uit de Golfstaten en Turkije naar buitenlandse geloofsgenoten komen soms voort uit vroomheid, bijvoorbeeld om aan de islamitische aalmoesplicht te voldoen. Of om de eigen conservatieve of radicale versie van de islam te verbreiden. Maar deze landen hebben ook politieke motieven. Zo wil Turkije greep houden op Nederlanders van Turkse komaf, en probeert het land ook hun stem in verkiezingen in hun moederland te sturen.
'Mogelijk maken om in te grijpen als het ondermijnend is'
Volgens publicist Aylin Bilic is er wel iets te doen aan die geldstromen. "Je zou heel goed controle moeten uitoefenen op wat op Nederlands grondgebied plaatsvindt, ook als het gaat om financieringen uit het buitenland. Ik hoop dat er vanuit de Tweede Kamer heel gericht gekeken wordt naar wetten en mogelijkheden om daar de controle op te hebben. Dat is stap één, dat je weet waar het geld naartoe gaat. Stap twee is of je überhaupt financiering vanuit het buitenland moet ondersteunen als het gaat om religieuze zaken die zaken prediken die tegen onze rechtsstaat zijn. Je kan financiering uit het buitenland niet wegnemen, kijk maar naar het bedrijfsleven en alles, maar als het rechtsstaat ondermijnd is, moet je er heel er goed naar kijken en het mogelijk te maken om in grijpen."
