Kamer in debat over hervorming jeugdzorg: ‘Door eigen bijdrage krijgen meest kwetsbare kinderen geen zorg’

De Tweede Kamer gaat morgen in debat over het voorstel om het jeugdzorgstelsel drastisch te hervormen. Een zaak die ter discussie staat is de eigen bijdrage, waar vanuit de jeugdzorg veel kritiek op is.

Deskundigen zijn blij met de hervormingsplannen die op tafel liggen, maar maken zich ook zorgen. Vooral omdat er 511 miljoen euro extra bezuinigd moet worden.

Eigen bijdrage

Daar gaat het Rijk maatregelen voor bedenken, met onder andere een eigen bijdrage. “Dat is voor ons een zwaard van Damocles boven het hoofd”, zegt Hans Spigt, voorzitter Jeugdzorg Nederland in Goedemorgen Nederland op NPO 1. “Dat betekent dat de meest kwetsbare kinderen geen zorg kunnen krijgen, omdat hun ouders de eigen bijdrage moeten betalen. Dat kunnen of willen zij misschien niet.”

De eigen bijdrage staat in het coalitieakkoord. Of dat op de schop gaat is nog maar de vraag, aangezien “nog niet is uitgezocht wat de effecten ervan zijn”, dat vertelt Maarten van Ooijen (staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport).

Van Ooijen wil kijken naar het toekomstperspectief van de jeugdzorg en hoe deze eruit moet zien. “Daar gaan wij nu mee aan de slag en kijken wij ook naar het effect en mogelijkheden van de eigen bijdrage.” De staatssecretaris benadrukt dat hij in de uitwerking van de hervorming van de jeugdzorg als leidraad hanteert dat “de eigen bijdrage nooit ten koste mag gaan van de meest kwetsbare kinderen”.

Gewenste effecten

Het is niet zo dat de eigen bijdrage van tafel geveegd moet worden. Want in sommige gevallen zorgt een eigen bijdrage wel voor gewenste effecten, geeft Van Ooijen aan. Bijvoorbeeld het gebruik van jeugdzorg, dat in de laatste 25 jaar enorm toegenomen. Van 1 op de 27 doen nu 1 op de 7 (en in sommige gemeenten 1 op de 5) een beroep op een jeugdinstelling. “Daarvan kun je je afvragen of je dat niet moet remmen”, legt het Kamerlid uit. “Dat zou de eigen bijdrage kunnen stimuleren.”

Als voorbeeld noemt Van Ooijen de samenwerking tussen een school en een jeugdzorgaanbieder. Een school kan dan een kind met zo’n instelling in contact brengen als er sprake is van examenstress. De gemeente betaalt het allemaal, dus over kosten hoeft niet gesproken te worden. “Is daar de jeugdzorg voor bedoeld?”, vraag Van Ooijen zich af. “Voor dit soort vormen is er dan een eigen bijdrage.”

‘Gewone opvoeden’

Van Ooijen gaat nog een stap verder en vraagt zich af of sommige zaken niet horen bij het “gewone opvoeden” van een kind. Van Ooijen legt de voorkeur bij iemand die “hoogwaardig advies” geeft, in plaats van dat er een heel traject wordt gestart bij een psycholoog. “Dat soort vormen zouden wel passen bij de jeugdzorg, maar meteen een ambulant traject, daar moeten wij een beetje voor oppassen.”

Van Ooijen wil ook graag de marktwerking van de jeugdzorg aanpakken. Nu is het namelijk zo dat de meest kwetsbare kinderen soms maanden op een wachtlijst staan, terwijl de problematiek zeer ernstig aan het verergeren is. “Dat kunnen wij niet accepteren en daar moeten wij maximaal de prioriteit aan geven”, zegt de staatssecretaris, die daarmee wel aanstipt dat het dan aan de andere kant “een tandje minder wordt”.

Crimineel gedrag

Het is broodnodig ook, dat de meest kwetsbare kinderen snel geholpen worden. In de tijd dat zij op de wachtlijst staan, kunnen zij in de criminaliteit belanden. Dat zegt Lieke Hester, hoofdagent politiebureau Burgwallen in Amsterdam. “Hun geestelijke gezondheid gaat achteruit en crimineel gedrag wordt veel heftiger.”

De kinderen zijn in die fase ook heel beïnvloedbaar. “Dan gaan ze vaak ook nog om met jeugd die ze vaak niet op het goede pad brengt.”

LEES OOK: Grote problemen in de jeugdzorg: ‘Voor de meest kwetsbare kinderen, is het het slechtst geregeld’

Door: Vick ten Wolde