Radboudumc: mogelijk helpt turberculosevaccin tegen coronavirus

Ouderen die het tuberculosevaccin BCG krijgen hebben 80 procent minder kans op het ontwikkelen van luchtweginfecties. Dat concluderen wetenschappers van het Radboudumc samen met Griekse en Duitse collega’s deze week in een studie in wetenschappelijk tijdschrift Cell. Nu is de hoop dat het BCG-vaccin ook infecties met het coronavirus zou kunnen voorkomen.

“De resultaten zijn hoopvol, maar hiermee hebben we nog niet bewezen dat het ook effectief is voor corona”, reageert hoofdonderzoeker Mihai Netea van het Radboudumc tegenover NRC. Om dat wel (eventueel) te bewijzen start volgende week een grootschalige studie. Daarin krijgen zevenduizend kwetsbare ouderen in twintig Nederlandse ziekenhuizen een BCG-vaccinatie of placebo. Zo wordt er gekeken wat het effect is van BCG op luchtweginfecties, waaronder COVID-19.

Ouderen beschermen

In de eerdere studie kregen 198 Griekse ouderen op de dag van hun ontslag uit het ziekenhuis een BCG-vaccinatie of een placebo. Van laatste groep kreeg 42 procent binnen een jaar na ontslag een nieuwe infectie. In de BCG-groep was dit 25 procent. Omdat deze studie al in 2017 werd opgezet was deze dus niet gericht op het coronavirus. De studie liep tot augustus dit jaar. Vanwege de enorme behoefte aan een middel dat ouderen beschermt tegen een corona-infectie, deden de wetenschappers in april wel een tussentijdse analyse met 150 deelnemers.

130 miljoen kinderen wereldwijd

Het BCG-vaccin komt uit 1921 en wordt jaarlijks aan 130 miljoen kinderen wereldwijd gegeven. Het zou niet alleen werken tegen de tuberculosebacterie, maar ook tegen andere bacterie- en virusinfecties. Kort na de introductie van het vaccin bleek namelijk dat de kindersterfte zodanig afnam dat deze niet alleen verklaard kon worden door een afname in tuberculosesterfte.

In 2005 zagen wetenschappers in een studie in Guinee-Bissau dat na een BCG-vaccinatie ook het aantal luchtweginfecties onder kinderen afneemt. De sterfte onder gevaccineerde pasgeboren baby’s lag bijna 40 procent lager dan bij ongevaccineerde baby’s. In 2018 gaven Nederlandse onderzoekers gezonde vrijwilligers een BCG-vaccinatie of een placebo, gevolgd door een gelekoortsvaccinatie. De groep die een BCG-vaccinatie kreeg, bleek beter bestand tegen het gelekoortsvaccin.

‘Kan veilig gegeven worden’

Dat het vaccin veilig gegeven kan worden is volgens Netea van het Radboudumc al duidelijk. Voor de coronacrisis liepen er namelijk al een aantal onderzoeken met het BCG-vaccin onder gezonde vrijwilligers. “Het was voor ons makkelijk om met vragenlijsten uit te zoeken of de gevaccineerden vaker last kregen van Covid-19-symptomen in de eerste weken van de uitbraak, dan niet-gevaccineerden”, legt Netea uit. Dat bleek niet zo te zijn, het aantal zieken en mensen met vermoeidheidsklachten was minder. De resultaten verschenen 5 augustus in Cell Reports Medicine.

Mocht uit de lopende studies blijken dat BCG inderdaad het aantal corona-infecties kan verminderen, dan kan het volgens Netea een interessante optie zijn om kwetsbare groepen hiermee te vaccineren. Toch benadrukt de hoofdonderzoeker dat er voorlopig geen reden is om met een grootschalige BCG-vaccinatiecampagne te starten. Daarvoor ontbreekt nog voldoende bewijs.

LEES OOK: Coronavaccin mogelijk al eind dit jaar op de markt

Door: Redactie