Hoogleraar Boot: 'Niet één voor twaalf voor Nederlandse economie'

De zorgsector moet efficiënter gaan werken, zegt hoogleraar financiële markten Arnoud Boot. De zorguitgaven noemt hij één van de belangrijkste onderwerpen aan de formatietafel. "Het kan niet zo zijn dat we er alleen maar meer geld aan uitgeven."

Volgens Boot, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, gaat het helemaal niet zo slecht met de Nederlandse economie, zeker niet als je die afstand tegen andere economieën. "We kunnen op heel veel dingen kritiek hebben en spreken over al die knelpunten die aangepakt moeten worden. Je kunt claimen dat het glas half leeg is, maar je kunt ook zeggen dat het glas halfvol is", begint hij in het radioprogramma Sven op 1 Wintereditie.

Tekst gaat verder onder X.

"Op alle internationale ranglijsten staan we huizenhoog. We hebben een economie waar grosso modo geen corruptie is. We hebben een integer land en een unieke ligging, als centrum voor toevoer naar Europa. Dat is een geschenk van God."

'Het is niet één voor twaalf'

Hij reageert daarmee op het rapport van oud-ASML-topman Peter Wennink over het toekomstige verdienvermogen van Nederland, waarin wordt gesteld dat het 'één voor twaalf' is voor onze economie. "Het is niet één voor twaalf. Gelukkig maar", zegt Boot. "Het is misschien een paar minuten voor twaalf met betrekking tot het grote klimaatvraagstuk in de wereld, maar daar heeft Wennink het niet over. Als het gaat over de Nederlandse economie, kun je niet zeggen dat het één voor twaalf is."

Wennink spreekt in het rapport van "donkere wolken" die zich samenpakken boven de samenleving. Hij wijst onder meer op de oorlog in Oekraïne, de vergrijzing van de bevolking en de noodzaak tot verduurzaming, die duidelijk maken dat "het fundament onder onze welvaart begint te eroderen". Ondernemersorganisaties waarschuwen al langer voor het verslechterende investeringsklimaat in Nederland en de gevolgen daarvan.

Boot: "Wat je van mij wel mag zeggen is dat er een soort wet voor de hebbende voorsprong is. Je wordt een rijk land, gaat rentenieren en je gaat op je lauweren rusten. Wij moeten dynamiek en ondernemingsgeest aanwakkeren in de maatschappij. Op dat punt staan we wel degelijk. Maar in vergelijking met andere Europese landen is het hier nog steeds een Walhalla."

Over de discussie of Nederland de staatsschuld mag laten oplopen, zegt Boot: "Als je naar de Nederlandse overheidsfinanciën en staatsschuld kijkt, had de staatsschuld er niet beter voor kunnen liggen. We hebben een hele lage staatsschuld. Maar het feit dat de uitgangssituatie zo goed is, betekent ook dat je de vraag moet stellen: waarom hebben wij een goede uitgangspositie en hoe houden wij die vast? Dat wij prudent zijn, heeft ons veel gebracht."

Formatietafel

Het nieuwe kabinet moet kritisch zijn waar wel en niet te investeren, vooral met het oog op de toekomst, vindt Boot. "Investeringen in infrastructuur, de wegen, het spoor en het energienetwerk maken een steeds kleiner deel uit van de overheidsuitgaven. We moeten bereid zijn verschuivingen in de overheidsuitgaven te maken."

"Investeringen leveren politici geen winst op bij de volgende verkiezingen, want die blijken pas over vijf tot acht jaar iets op te leveren. Dat moeten wij adresseren", vindt de hoogleraar. "Extra uitgaven kunnen we doen als het is om de groei te verstevigen of als het gaat om tijdelijke extra uitgaven aan defensie."

Sven op 1 gemist? Luister deze uitzending nu terug als podcast. De tekst gaat hieronder verder.

Maar, waarschuwt hij: "Het risico bestaat dan wel dat je niet meer kritisch kijkt naar de bestaande bestedingen. We hebben bovendien al een volledig bezette economie. Als je er nog meer geld tegenaan wil gooien, moet je heel zeker zijn dat het de economie versterkt."

Hij adviseert de formerende partijen om vooral kritisch te kijken naar de zorgsector. "Daar moet je efficiënt opereren. Met de geweldige vergrijzing die eraan komt, moeten we de zorgsector zo optimaal mogelijk inrichten. Het kan niet zo zijn dat we er alleen maar meer geld aan uitgeven. Er zal zeker sprake moeten zijn van bepaalde keuzes. Het is de grootste post en de snelst groeiende post op de overheidsbegroting. We hebben ruimtegebrek. We moeten keuzes maken."

Investeringsbank

Boot is voorstander van een investeringsbank, mits die gericht is op het verstevigen van de infrastructuur. "Een investeringsinstelling op enige afstand van de overheid voorkomt het onmiddellijke dagelijkse opportunisme waarmee langetermijninvesteringen onmogelijk worden. Ik ben dus voor een investeringsbank met de duidelijke missie de versterking van de infrastructuur in Nederland, en geen andere rommel erbij."

"En we moeten heel goed kijken hoe we het belastingstelsel hervormen", zegt hij tot slot. "Het kan niet zo zijn dat we ons in de hoek laten drijven door het Box 3-gebeuren, waarbij we fictieve rendementen belasten. Het is belangrijk dat rendementen op vermogen op een fatsoenlijke manier belast worden. Dat gebeurt nu niet. Dan word je een renteniersnatie en geld gaat met geld maken in plaats van dat je gaat investeren."