Boeren blokkeren straten in Brussel voor EU-top: 'Extreem sterke lobby van agrarische sector wordt onderschat'

Mogelijk duizenden boeren blokkeren met hun tractoren de straten van Brussel, waar donderdag een EU-top begint. Ze protesteren tegen het Europese landbouwbeleid en een mogelijk vrijhandelsakkoord tussen de EU en het Zuid-Amerikaanse handelsblok Mercosur. Voormalig stikstofminister Christianne van der Wal snapt de zorgen van de boeren over het gemeenschappelijk landbouwbeleid heel goed, maar hoopt dat de protesten binnen de perken blijven.

"Dat beleid kan tot een korting leiden van wel 25 procent", zegt Van der Wal in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Dat is minder subsidie. Dat raakt direct de portemonnee van boeren. Ze raken in Nederland ook al derogatie kwijt, dat is die uitzondering om meer mest uit te mogen rijden."

"Dan zit je met mest en dat kost geld om af te voeren. En dan heb je nog al die doelen die er staan als het gaat om duurzaamheid: water, stikstof, biodiversiteit. Dat geldt voor alle boeren in Europa. Dus er komt gewoon heel veel op ze af. Dus dat ze zich zorgen maken, snap ik hartstikke goed."

Van der Wal hoopt van ganser harte dat de protesten niet uit de hand lopen. "Dat zou ik echt wel heel erg vinden. Ik hoop wel dat wat een nieuw kabinet in Nederland ook gaat beslissen voor de agrarische sector, dat het lukt om dit soort protesten binnen de wet te houden."

Boerenprotesten op de stoep

Drieënhalf jaar geleden haalden boeren verhaal bij het huis van toenmalig minister Van der Wal vanwege aangekondigde stikstofplannen. Zowel de tractoren als de toon maakten indruk. "Wat er toen thuis is gebeurd, was ook niet normaal. Ik woon in een heel klein dorpje. Iedereen keerde zich tegen de aanpak."

Hulp naderhand had Van der Wal niet nodig. "Zo erg was het helemaal niet. Wat ik wel had, dat als er een tractor voorbijkwam, schrok ik wel. Dat heb ik wel heel lang gehad. Maar ik woon nu ergens anders en daar kunnen ze niet komen. Dus ik zit er helemaal relaxt bij."

"Wat onderschat wordt, is de extreem sterke lobby van de agrarische sector", zegt de voormalig VVD-minister - tegenwoordig algemeen voorzitter van BOVAG - evenwel. "Die lobby is zo extreem dat normale mensen thuis geloven dat de overheid alle boeren van het erf wil jagen of kapot wil maken. Dat is niet waar."

Besef doorgedrongen

CDA-Kamerlid Derk Boswijk kreeg als woordvoerder Landbouw ook te maken met boze boeren. "Ik woon in een fantastisch boerendorp. Maar als woordvoerder Landbouw is dat dan wat minder op dat moment. Al moet ik wel zeggen dat het nu heel anders is. In de agrarische sector is ook het besef gekomen dat er wat moet gebeuren."

"In de aanpak die er toen lag, zaten echt wel goede aanknopingspunten. Ik hoop echt van harte dat de kabinetsformatie snel gaat en dat we snel aan de gang kunnen en ook perspectief kunnen bieden. Want de agrarische sector heeft heel veel zorgen en daar moeten we ook bij helpen."

Van der Wal herkent het verhaal van Boswijk. "Ik word op straat nog weleens aangesproken door boeren die zeggen dat het stiekem zo slecht nog niet was. Er was in ieder geval wel duidelijkheid en er was geld en een plan. Dat ontbreekt nu. Ik denk dat er voor heel veel boeren een hele goede toekomst is. Het moet alleen misschien op een andere manier."

Weggeconcurreerd

Commissievoorzitter Ursula von der Leyen hoopt dit weekend naar Brazilië te gaan voor de officiële ondertekening van het verdrag met Mercosur. De boeren zijn tegen de overeenkomst omdat ze bang zijn weggeconcurreerd te worden door goedkope producten uit Zuid-Amerika. Ook niet alle lidstaten zijn voor de deal. Frankrijk en Italië hebben om uitstel gevraagd.