'Fishkraam' tegen online oplichting: 'Je trapt er niet in, je wordt slachtoffer gemaakt'

Met de campagne Laat je niet interneppen wil de Rijksoverheid cybercriminaliteit een halt toeroepen. Dat is hard nodig, want online oplichting komt op enorme schaal voor in Nederland en de methodes worden steeds geraffineerder. 'Het moet normaal worden dat je met elkaar in gesprek gaat als je slachtoffer bent.'

Een appje van je dochter of zoon vanaf een onbekend nummer, met het verzoek om snel geld over te maken: voor veel Nederlanders is het een herkenbaar scenario. Liefst twee op de drie landgenoten krijgt inmiddels te maken met een vorm van online criminaliteit. Jaarlijks worden 2,4 miljoen Nederlanders slachtoffer van online oplichting.

Voor het ministerie van Justitie en Veiligheid reden genoeg om in actie te komen. In Rotterdam werd vandaag op de markt de zogenoemde 'Fishkraam' geopend, een initiatief dat onderdeel is van de landelijke campagne. Bezoekers kunnen daar op een laagdrempelige manier kennismaken met de werkwijze van cybercriminelen.

"Het is een ludieke manier om op die manier met elkaar in gesprek te gaan", zegt Ruben van Well van Team Cybercrime Rotterdam in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Je krijgt er tips, maar je kunt ook iemand op een laagdrempelige manier 'fishen', dat je in de huid kruipt van een crimineel. Op die manier kun je met een persoon het gesprek aangaan. Het heeft het uiteindelijke doel om de weerbaarheid van mensen te vergroten en dat ze minder snel in dit soort dingen meegaan."

Op de website veiliginternetten.nl krijgen Nederlanders praktische adviezen om cybercriminelen te slim af te zijn. Zo wordt geadviseerd om eerst op de rem te trappen, de tijd te nemen om een situatie te controleren en bij twijfel direct weg te klikken.

Politie: ga in gesprek

Volgens Van Well is praten over online oplichting minstens zo belangrijk als voorlichting. "Een van de belangrijkste dingen die we allemaal kunnen doen, is gewoon in gesprek gaan over dit soort vormen van criminaliteit. Je ziet dat er heel veel schaamte heerst bij slachtoffers van dit soort criminaliteit. Daardoor wordt het probleem groter."

Die schaamte moet verdwijnen, benadrukt hij. "Het moet normaal worden dat je met elkaar in gesprek gaat als je slachtoffer bent. Stel alsjeblieft je oordeel uit. Je trapt er niet in, je wordt slachtoffer gemaakt."