Verdeeldheid over inzet van Russische tegoeden: 'België is heel erg bang voor repercussies'

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky spreekt dinsdagochtend opnieuw de Tweede Kamer toe. Hij luncht in het Catshuis met demissionair minister-president Dick Schoof en brengt 's middags een bezoek aan koning Willem-Alexander. Tussendoor woont hij in Den Haag een conferentie bij waar gesproken wordt over compensatie voor Oekraïne voor de gevolgen van de Russische agressie.

300 miljard dollar aan Russische tegoeden zou mogelijk beschikbaar worden gesteld aan Oekraïne. "Daar is beslag op gelegd, maar het is niet afgenomen", legt Jean Dohmen, journalist van Het Financieele Dagblad, uit in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "De vraag is nu: kun je dat geld inzetten om Oekraïne te helpen?"

Het gaat nadrukkelijk niet over geld van Russische oligarchen. "Dit gaat echt om tegoeden van de Russische staat", aldus Dohmen. "Dat is het hete hangijzer: 200 van die 300 miljard staat geparkeerd in Brussel. Dat leidt nu tot een enorme wolk vol discussie. Ook met ons dubbel-demissionaire kabinet. Hoe ga je hiermee om? Hoe kun je dat geld op zo'n goed mogelijke manier gebruiken voor Oekraïne?"

Tekst gaat verder onder de X:

Tot op het bot verdeeld

Juristen zijn tot op het bot verdeeld over de kwestie. "Er zijn mensen die zeggen: je kan het gewoon afpakken", zet Dohmen uiteen. "Omdat je volgens het internationaal recht verantwoordelijk bent voor de schade die je met je leger aanricht. Maar er wordt ook gezegd dat je niet zomaar eigendommen van een staat verbeurd kan verklaren. Een van de tussenoplossingen is dat je de rente gebruikt om Oekraïne te helpen. Alleen het probleem daarmee is dat zo'n vier miljard per jaar dan niet genoeg is."

De discussie laait nu op omdat het geld steeds voor een halfjaar werd vastgezet. "Nu is dat voor onbepaalde tijd, waardoor je het in theorie ergens voor zou kunnen gebruiken", duidt politiek verslaggever Tessa van Viegen. "Tegelijkertijd horen we Oekraïne steeds luider roepen om meer geld om die oorlog te financieren. Eigenlijk lijkt daar het een bij het ander te komen. Namelijk: ze zouden het geld kunnen uitlenen aan Oekraïne. Dan kunnen zij het voor de oorlog gebruiken en dan kan het later weer terugvloeien. Donderdag wordt daar een besluit over genomen."

Tegenstanders claimen dat het inzetten van de Russische tegoeden diefstal zou zijn. "Dan zegt Europa: dat is het niet, het is een lening, dus het komt gewoon weer terug", zegt Van Viegen. "Die discussie leeft nu heel erg in Brussel en ook in Den Haag. Omdat België heel erg bang is dat het wel als diefstal wordt gezien en dat er allerlei repercussies bij hen terechtkomen, omdat dat geld nou eenmaal in België staat."

Dohmen denkt dat de kwestie ook bij de finale onderhandelingen over het einde van de oorlog op tafel moet komen te liggen. "Een van de zorgen is of de Russen tegenmaatregelen nemen. Er zitten nog altijd aardig wat Europese en Amerikaanse bedrijven in Rusland. Russen zouden natuurlijk die bedrijven kunnen onteigenen of daar beslag op kunnen leggen. Aan de andere kant kun je je ook afvragen: als je na vier jaar nog steeds zakendoet met Rusland, is dat misschien niet onze grootste zorg."

Militaire gevolgen

De Belgen zijn ook bang voor militaire gevolgen, voegt Van Viegen toe. "België is echt bang dat Rusland ze aan zal vallen op enige manier. Die vrees is hier minder. In dat opzicht zitten we in een heel ander kamp dan België. België is echt tegen, Nederland is eigenlijk wel voorstander. Maar omdat dat geld geparkeerd staat in België, dragen zij de gevolgen. Zowel juridisch als militair gezien."

Het inzetten van de Russische tegoeden zou voorkomen dat de Europese burger extra op moet draaien voor de kosten in Oekraïne. "Het is als het ware een geitenpaadje", besluit de WNL-verslaggever. "Er hangen ook wel echt veel risico's aan vast. Die worden ook wel gezien. Ik ben benieuwd met welke boodschap de Tweede Kamer Schoof op pad gaat sturen."