VVD schuift aan bij D66 en CDA in kabinetsformatie, komt JA21 weer in beeld?
De formatie van een nieuw kabinet gaat vandaag een nieuwe fase in. Dagblad Trouw kopt dat informateur Sybrand Buma de puzzel aan CDA, D66 en VVD overlaat nadat hij maandag zijn eindverslag indiende. Politiek verslaggever Tessa van Viegen sluit niet uit dat JA21 alsnog aan de onderhandelingstafel aansluit.
Dat de drie partijen die samen 66 zetels bezitten een minderheidskabinet gaan vormen, is geen uitgemaakte zaak. "De VVD hoopt nog altijd JA21 er op een of andere manier bij te trekken", vertelt Van Viegen in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Als het een minderheidskabinet wordt, dan betekent het dat zij met zijn drieën een soort regeerakkoord schrijven en dan op onderwerpen kunnen gaan shoppen bij andere partijen om te kijken wie er enthousiast is om hen te helpen aan een meerderheid."
JA21
Van Viegen sluit niet uit dat JA21 alsnog aansluit bij de formatie. "In een formatie kan je zien dat tijd heel veel doet. Als dit vlot loopt en ze op onderwerpen toch heel veel raakvlakken met JA21 zien, kan de puzzel er zomaar opeens heel anders uit gaan zien. Voor nu gaan ze in ieder geval met dit motorblok van start."
Afgelopen vrijdag zaten de drie formerende partijen nog samen met GroenLinks-PvdA en JA21 om tafel. "Dat was een noodoptie", aldus Van Viegen. "Maar daar werd eigenlijk helemaal niet enthousiast op gereageerd. Dan maar dit, dat is een beetje het gevoel wat er heerst."
Deens model
CDA-leider Henri Bontenbal opperde om wellicht met deelakkoorden te gaan werken. "Dat zie je in andere landen veel voorbijkomen", concludeerde Van Viegen toen zij op onderzoek uitging. "Ik ben gedoken in hoe dit in Denemarken werkt. Daar zie je dat ze een hoofdlijnenakkoord met elkaar schrijven. Dat doen ze binnen een maand. Per onderwerp kijken ze waar ze extra stemmen kunnen halen om een meerderheid te krijgen. Dat werkt daar heel goed."
De kanttekening is dat het politieke systeem in Denemarken anders is ingericht dan in Nederland. "Ze werken daar echt met blokken. Ze hebben een links blok en een rechts blok. Als je in dat rechtse blok zit, ben je altijd heel loyaal aan de andere rechtse partijen, dus daar stem je bijna automatisch mee."
Senaat afschaffen?
Ook heeft Denemarken geen Eerste Kamer, vult journalist Jort Kelder aan. "Scandinavië heeft die senaat afgeschaft, heel verstandig. D66 wil dat ook. Dat zou je moeten doen. Welk kabinet er nu ook komt, ze hebben sowieso altijd nog een keer een probleem in de senaat."
"Absoluut onverstandig", is directeur van debatcentrum De Balie Yoeri Albrecht een andere mening toegedaan. "Dat is de handrem van het democratische systeem. Dat je niet in één verkiezing 76 zetels kan halen en het hele land onderuit kan trekken. Het gaat in Scandinavië niet beter dan in Nederland. Je ziet wat er in Polen en Hongarije gebeurt als een regering alle macht heeft. Je moet heel zuinig op die senaat zijn."