2026 wordt rampjaar voor toerisme in Nederland door btw-stijging: 'Prijzen onszelf de markt uit'

De kans is groot dat 2026 een rampjaar wordt voor toerisme in Nederland. De btw op overnachtingen stijgt per 1 januari van 9 naar 21 procent. Voorzitter van Koninklijke Horeca Nederland Marijke Vuik waarschuwt voor een economische kettingreactie. "We prijzen onszelf de markt uit. Nederland wordt een ontzettend duur vakantieland."

Vuik uit in Goedemorgen Nederland op NPO 1 haar zorgen. "Toerisme is enorm belangrijk voor Nederland. Het is vier procent van de economie." Toeristen geven geld uit aan een hotelovernachting, maar daarnaast gaan ze ook met het openbaar vervoer, bezoeken ze lokale winkels en gaan ze uit eten. "De kettingreactie zal daarom enorm zijn."

Duitsland aantrekkelijker

In vergelijking met onze buurlanden wordt het voor toeristen minder aantrekkelijk om een vakantie naar Nederland te boeken. "Duitsland hanteert zeven procent btw. Zeven procent ten opzichte van 21 procent is zo'n groot verschil, dat het logisch is dat toerisme terugloopt. Nederlanders die in eigen land op vakantie willen, zullen eerder de grens overgaan. En toeristen uit andere landen zullen Nederland eerder links laten liggen."

Uit een analyse die voor de zomer door het ministerie van Financiën naar buiten is gebracht, blijkt dat de kans groot is dat toerisme met dertig procent zal afnemen. "We zijn in het verleden al van zes naar negen procent btw gegaan. Ze hebben toen onderzocht wat de prijselasticiteit was die daaruit voortkwam."

Wat ze ook hebben gedaan, is het houden van een keuze-experiment. "Mensen uit Nederland en omliggende landen hebben ze een experiment voorgelegd wat ze zouden doen als de prijs stijgt. Waar kies je dan voor? Veel mensen maken dan toch een andere afweging. Prijs is nou eenmaal een belangrijke factor", ziet Vuik.

Weglekeffect naar buitenland

Een duurdere hotelovernachting is niet voor iedereen een struikelblok. "Ik ben ervan overtuigd dat we in Nederland iets heel moois bieden, maar als je kijkt naar de grensregio's, dan betaal je veel minder als je een paar kilometer over de grens zit. Dan kiezen mensen ook daarvoor. Er ontstaat een weglekeffect naar het buitenland. Nederlanders gaan naar het buitenland en toeristen komen niet meer hierheen."

Vuik is er honderd procent van overtuigd dat ondernemers de stijging doorberekenen aan de klant. "Ze hebben geen keuze op dit moment. De marges staan onder druk. Dat is mkb-breed, maar ook in de horeca. De winstgevendheid staat onder druk, dus de ruimte om dit zelf te absorberen is er gewoon niet."

Hoofdredacteur bij De Telegraaf Kamran Ullah komt op voor de minder welgestelden in Nederland. "Er zijn ook mensen die niet naar het buitenland kunnen. Dan maakt dat ene tientje per nacht een groot verschil. Het zijn niet alleen de ondernemers die worden geraakt, maar ook honderdduizenden Nederlanders."