Kampen in regering Trump rond Oekraïne-plan: 'Rubio lijmt scherven met Europa'

Binnen de Amerikaanse regering zijn kampen ontstaan, aangevoerd door buitenlandminister Marco Rubio en vicepresident J.D. Vance, rond het buitenlandbeleid van Washington. Dat vertelt Paul Jansen, correspondent in de Verenigde Staten voor De Telegraaf, in het radioprogramma Sven op 1 naar aanleiding van het omstreden 28-puntenplan van president Donald Trump.

Een groep Amerikaanse senatoren heeft zaterdag gezegd dat Rubio hun heeft verteld dat het Oekraïne-plan dat door de Amerikaanse regering is gepresenteerd niet het officiële standpunt van de Verenigde Staten weergeeft, maar de eisen van Rusland. Kort na dat bericht liet de regering van Trump weten dat het wel degelijk een door de VS gewenst plan betreft. Zij noemde het verhaal van de senatoren "regelrecht onwaar".

Even later reageerde ook Rubio zelf. Hij stelt dat het 28-puntenplan is "geautoriseerd door de VS", schreef hij op X. Het plan vormt "een stevig kader voor lopende onderhandelingen", zei hij. "Het is gebaseerd op inbreng van Russische zijde. Maar het is ook gebaseerd op eerdere en aanhoudende inbreng van Oekraïne."

Jansen denkt dat Rubio met die woorden de schade wilde beperken. "Hij zegt dat hij het niet zo heeft bedoeld. Nou, dan weet je ongeveer wel wat er feitelijk is gebeurd", begint de voormalig hoofdredacteur van De Telegraaf in gesprek met Sven Kockelmann. "Het lijkt er toch op dat hij zich een beetje heeft versproken."

Twee kampen in regering-Trump

Helemaal verrassend zijn de geluiden rond het standpunt van Rubio niet, zegt Jansen. "Je ziet al langer dat er meerdere kampen zijn in het buitenlanddossier, waarbij Rubio, naast minister van Buitenlandse Zaken ook veiligheidsadviseur, het ene kamp aanvoert en vicepresident J.D. Vance met adviseur Steve Witkoff het andere kamp aanvoeren. Dat zie je terug met name in het Oekraïne-dossier."

De Verenigde Staten willen de oorlog in Oekraïne zo snel mogelijk beëindigen, zegt Jansen. "Volgens de Trump-regering dient dit geen nationaal veiligheidsbelang voor Amerika. De regering zegt: we hebben maar één grote vijand en rivaal, die huist niet in Moskou maar in Beijing. Onderaan de streep moet de oorlog in Oekraïne linksom of rechtsom worden beëindigd."

Sven op 1 gemist? Luister deze uitzending nu terug als podcast. De tekst gaat hieronder verder.

De vraag is nog wel hoe. Het Amerikaanse 28-puntenplan leek in eerste instantie vooral ongunstig voor Oekraïne. Het land moet veel grondgebied afstaan, het leger aanzienlijk verkleinen en afzien van NAVO-lidmaatschap. Na gesprekken met Europese bondgenoten ligt er nu mogelijk een plan dat voor Oekraïne gunstiger zou uitpakken.

Rubio heeft daarbij vermoedelijk meer oog voor de Europese belangen, terwijl Vance en Witkoff bereid zijn om meer Russische wensen in te willigen. "De Amerikanen proberen Moskou aan boord te krijgen en zijn bereid, dat blijkt ook uit het 28-puntenplan, om daarbij heel ver richting Moskou te buigen. Je ziet dat Rubio, die weliswaar als havik te boek staat, veel minder een isolationist is dan Vance."

Volgens Jansen is Rubio degene die probeert "de scherven te lijmen" nadat het 28-puntenplan twee weken geleden uitlekte, wat tot onrust leidde in Oekraïne en bij de Europese bondgenoten.

Welk kamp zegeviert, durft Jansen niet te zeggen. "Maar alle initiatieven vanuit de VS zijn erop gericht om Rusland aan boord te krijgen. Wij Europeanen kijken er heel anders naar dan de Amerikanen. Het is niet voor niets dat Trump steeds zegt: er ligt een grote oceaan tussen Europa en Amerika en deze oorlog is niet ons grootste probleem."

'Alle instituten liggen onder vuur'

Jansen, inmiddels twee jaar correspondent in de VS, gaf gisteren de Kees Lunshoflezing. "Alle instituten in Amerika liggen onder vuur", zegt hij over het politieke klimaat onder Trump. "Het vertrouwen in die instituten in brede zin kalft heel hard af. De Trump-regering heeft de aanval geopend op instituten. Of het nou gaat over overheidsinstanties, de rechterlijke macht, universiteiten of de media."

Tekst gaat verder onder X.

"Die aanval is op zichzelf niet verbazingwekkend, veel daarvan heeft Trump aangekondigd in zijn campagne. Wat mij vooral verbaast is de kwetsbaarheid van de instituten. Je ziet dat veel advocatenkantoren, universiteiten en televisiestations meebuigen. Ook de overheidsinstanties zijn heel kwetsbaar gebleken."

De aanval van Trump op de media lijkt te werken, zegt Jansen. "Nog maar 28 procent van de Amerikanen heeft redelijk of veel vertrouwen in de traditionele media, het laagste niveau in vijftig jaar. Je ziet het steeds verder achteruit hollen."

Tekst gaat verder onder X.

In plaats van dat media proberen het vertrouwen van de lezer terug te winnen, ziet de correspondent met lede ogen aan hoe mediabazen proberen in een goed daglicht te komen bij president Trump. "Het is zorgelijk dat eigenaren van nieuwsmerken niet uit lijken te zijn op herstel van de band met de nieuwsconsument, maar op een zakelijk wit voetje halen in het Witte Huis. Daarmee offer je journalistieke onafhankelijkheid op. Het is heel penibel."

De relatie van Trump met de media noemt hij overigens "dubbel en inconsequent". "Trump is zowel ongekend vijandig als ongekend benaderbaar voor media. Dat is volstrekt anders dan zijn voorganger Biden, die door sommigen heilig wordt verklaard. Hij verstopte zich voor de pers."