'Reguleringsgolf' belemmert woningbouw in Nederland, stelt macro-econoom Taco van Hoek: 'We zijn echt doorgeschoten'

Het gaat niet goed met de woningbouw in Nederland. Dat onderbouwt macro-econoom Taco van Hoek in radioprogramma Haagse Lobby. De directeur van het Economisch Instituut voor de Bouw ziet vooral de toegenomen regelgeving als een centraal probleem. 

Ook de locaties vormen een groot probleem in de ogen van Van Hoek. "Om een idee te geven, die grote NOVEX-projecten (Nationale OmgevingsVisie EXecutiekracht, red.) waren er ooit 17, dat zijn er inmiddels 21", schetst Van Hoek. "Dat zijn locaties die echt grootschalig zijn. Hugo de Jonge is er ooit mee begonnen. We zitten ongeveer op veertig procent van de planning. De hele uitvoering is lastig, maar het begint bij hele complexe situaties die we kiezen."

Tempo maken

Geld is niet het kernprobleem bij de woningcoöperaties, stelt hij. "Het grote probleem is: hoe kun je tempo maken? Veertig procent van wat ze doen is nieuwbouw slopen. Mensen willen niet weg uit die woningen waar ze vaak wonen. Ze moeten vervangende huisvesting krijgen. Dat is iets wat we steeds zien."

Belangrijk volgens Van Hoek is de vraag waarom het niet goed gaat en wat de diagnose is. "We hebben eerder uitgebreid verkiezingsprogramma's geanalyseerd en een rapport van meer dan tachtig pagina's gepubliceerd. Dan zie je toch echt dat de diagnose heel sterk verschilt. Als je naar de linkerkant kijkt, bij GroenLinks-PvdA, dan is het verhaal dat de probleem bij de markt zit. Er zit soms haast een beetje een nostalgisch gevoel bij."

Meer weten? Luister WNL Haagse Lobby nu terug als podcast. De tekst gaat hieronder verder.

Aan de andere kant van het spectrum ziet de econoom een andere diagnose. "Als je kijkt naar VVD of andere partijen, dan zeggen die dat het de markt veel te moeilijk is gemaakt. Dat er veel te veel belemmeringen zijn. Onze kernanalyse is - en het verbaast me wel dat dat zo weinig aandacht krijgt - dat het onmiskenbaar zo is dat de afgelopen zeven à acht jaar overheidsinventies enorm zijn toegenomen."

Hypotheekrenteaftrek

Tijdens de campagne voor de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen werd er veel gesproken over de hypotheekrenteaftrek, iets wat partijen als D66 en CDA liever kwijt dan rijk zijn. "Mensen komen met hypotheekrenteaftrek als het grote probleem, terwijl ik dan denk: dat hebben we voor zestig procent afgebouwd in de laatste jaren", aldus Van Hoek.

"De prijsstijgingen zijn er niet minder door geworden. Dan hebben we die Wet betaalbare huur... 95 procent van onze huurmarkt is inmiddels gereguleerd. Bij nog maar vijf procent van de huurwoningen kunnen verhuurder en huurder samen vrij de prijs bepalen. Dan kun je wel zeggen: we hebben te veel aan de markt overgelaten..."

Ook wijst Van Hoek op de woningbouwprogrammering in zijn betoog. "Dat gaat om: wat voor woningen mag je nou eigenlijk bouwen? Vroeger hadden we zeventig procent vrij, dertig procent sociale huur. Dat is nu ook ongeveer omgedraaid. Tweederde moet betaalbaar zijn en eenderde is vrij. Die reguleringsgolf zie ik als centraal probleem."

Rechtse overheid

Volgens de directeur van het Economisch Instituut voor de Bouw zou de woningbouw het meest gebaat zijn bij een rechtse overheid. "De kern van de zaak is niet dat je niet een bepaalde mate van regulering kunt aanbrengen. Die moet je ook aanbrengen. Het is niet zo dat je alles aan projectontwikkelaars moet overlaten. Maar we zijn echt doorgeschoten."