VS-machtsvertoon bij Venezuela gaat verder dan drugsbestrijding: 'Worden al CIA-operaties uitgevoerd'

De spanning tussen de Verenigde Staten en Venezuela loopt steeds verder op, nadat het Amerikaanse leger opnieuw een vermeende drugsboot heeft aangevallen. Militairen worden gemobiliseerd, oorlogsschepen worden overgebracht en de missie heeft inmiddels een naam: Operation Southern Spear. Volgens oud-commandant der mariniers Jeff Mac Mootry gaat het de VS om meer dan alleen het stoppen van drugsaanvoer.

Een van de doelen van de Amerikaanse regering is om president Nicolás Maduro aan te vallen vanwege zijn vermoedelijke banden met de drugskartels. Tot nu toe heeft het Amerikaanse leger 83 mensen gedood bij 21 aanvallen op boten die volgens de regering-Trump drugs vervoerden.

Het grootste en meest geavanceerde vliegdekschip van de VS, de USS Gerald Ford, bevindt zich inmiddels al in Latijns-Amerikaanse wateren. Venezuela heeft in een reactie opgeroepen tot massale mobilisatie van het leger. De minister van Defensie van Venezuela gaf de 200.000 soldaten van het land de opdracht om zich voor te bereiden op oorlog.

'Gaat om meer dan drugs'

Bij de laatste aanval, de 21e, zouden drie "mannelijke drugsterroristen" gedood zijn. "Volgens de VS gebeurt dit om de aanvoer van drugs richting de VS te stoppen. Maar als ik kijk naar de troepenopbouw in de regio, dan gaat het om meer dan alleen het stoppen van drugs", reageert Mac Mootry in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Momenteel zijn meerdere militaire schepen in de regio te vinden, waaronder in de Caraïben en bij het Panamakanaal. "Als je alleen al ziet hoeveel vliegtuigen op de Gerald Ford staan, dat zijn er meer en van betere kwaliteit dan de hele vloot van de luchtmacht van Venezuela. Er wordt echt wat opgebouwd."

Internationaal recht

NAVO-bondgenoten zoals Frankrijk uiten stevige kritiek op het machtsvertoon. Het staat volgens hen haaks op het internationaal recht. Mac Mootry steunt deze uitspraak, maar plaatst ook een kanttekening. "Het lijkt alsof Amerika zijn eigen plan trekt, maar historisch gezien is dat niet vreemd. Amerika beschouwt het Caribisch gebied al meer dan honderd jaar als hun achtertuin."

"Als daar dingen gebeuren die in strijd zijn met de nationale Amerikaanse belangen, dan wordt er ingegrepen." Hij noemt de Cubacrisis in 1962 als voorbeeld. "En in 1965 op de Dominicaanse Republiek en in Grenada in 1983. In 2015 heeft Obama al gezegd Venezuela te zien als een gevaar voor de Amerikaanse nationale veiligheid. Het is ook niet zo gek."

Nederlandse reactie blijft uit

Het Verenigd Koninkrijk besloot naar aanleiding van deze kwestie om minder inlichtingen met de VS te delen. Een Nederlandse reactie is vooralsnog uitgebleven. Dat komt omdat Nederland volgens Mac Mootry "in een lastige positie zit", omdat "Venezuela een buurland is van Nederland".

Voor de kust liggen Aruba, Bonaire en Curaçao. "Aruba en Curaçao zijn zelfstandige landen binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Bonaire is een bijzondere gemeente van Nederland. Vanaf Aruba kan je op een heldere dag de kust van Venezuela zien liggen. Dat is maar dertig kilometer."

De oud-commandant denkt dat Nederland op dit moment gebaat is bij "zoveel mogelijk rust", ook in het belang van de ABC-eilanden. "Het past ons momenteel niet om een bezwerende vinger op te steken."

Indirect bijdragen aan escalatie van het conflict is daarom niet aan de orde, is Mac Mootry stellig. "We kunnen er echt van uit gaan dat er diplomatiek overleg is tussen Nederland en Venezuela en ook met de VS. Op die manier proberen wij om de risico's voor de Nederlandse eilanden te beperken."

'Wij zijn neutraal'

Nederland en de VS werken in de regio al langer samen op patrouillegebied. Oud-diplomaten waarschuwen dat Nederland moet oppassen dat het straks niet meewerkt met de mogelijke doelen van de Trump-regering. "Nederland waakt daar echt voor", verzekert Mac Mootry. "Je kan zeker opletten waar je wel en niet aan deelneemt. Zeker in deze fase moeten we extra voorzichtig zijn. Buitenlandse Zaken en Defensie zitten er bovenop en zullen het echt niet zo ver laten komen. Wij zijn neutraal."

Op de vraag waarom de drugsboten niet worden onderschept, maar verwoest met vele doden tot gevolg, is Mac Mootry duidelijk. "Dat is hoe de oorlog tegen drugs daar nu gevoerd wordt. De Trump-regering zal gedacht hebben dat onderscheppen onvoldoende werkt en dat ze het daarom op deze manier aanpakken."

VS deelt geen bewijs

Maar er is nog niet bewezen dat de opgeblazen boten daadwerkelijk voor drugssmokkel zijn gebruikt. "Het feit dat ze het bewijs niet delen, wil niet zeggen dat het bewijs er niet is", aldus Mac Mootry. "Als ik die boten zie die tot nu toe bestookt zijn, dan lijkt dat wel verdacht veel op al die boten die wij in het verleden hebben onderschept. Maar duidelijk is dat er geen proces is geweest voordat de raket werd afgevuurd."

Trump heeft inmiddels op de situatie gereageerd en geeft aan dat er mogelijk gesprekken met Maduro volgen. "We zullen zien hoe dat afloopt. Ze willen graag praten", gaf hij aan. De operatie die minister van Defensie Pete Hegseth aankondigde, Operation Southern Spear, zet het Zuid-Amerikaanse land in ieder geval zwaar onder druk.

Mac Mootry: "Trump heeft al toestemming gegeven aan de CIA om grondoperaties in Venezuela uit te voeren. Ook is er een moederschip voor speciale operaties aanwezig in het gebied, dus het verbaast mij niet als ze al speciale operaties uitvoeren. Denk aan het ondersteunen van oppositiegroepen, advies geven en helpen met in opstand komen tegen Maduro. Of het identificeren van doelen om eventueel later met kruisraketten aan te vallen."

Ondanks de mobilisatie denkt Mac Mootry niet dat het tot een grootschalige invasie van de VS komt. "Daarvoor is de troepenopbouw weer te klein. Daarnaast denk ik dat als de VS een invasie in Venezuela uitvoert, dat ze in een situatie terechtkomen die een kruising is tussen Vietnam en Irak. Dat willen ze niet, Trump heeft gezegd dat hij de oorlogen stopt. Hiermee zou hij zichzelf committeren aan een langdurig gewapend conflict."