Verkenningsfase dag 3, gesprek tussen Yesilgöz en Klaver: 'Nederland snakt naar een coalitie die iets doet'
De verkenningsfase voor een nieuw kabinet gaat vrijdag verder onder leiding van verkenner Wouter Koolmees. De oud-minister ontvangt opnieuw partijleiders in duo's, waarbij politieke tegenpolen met elkaar in gesprek gaan. Naast Rob Jetten (D66) en Joost Eerdmans (JA21) gaan ook VVD-leider Dilan Yesilgöz en fractievoorzitter Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA) met elkaar om de tafel.
Een centrumrechtse coalitie met D66, CDA, JA21 en VVD geniet de voorkeur van Yesilgöz, hoewel deze combinatie op slechts 75 zetels kan rekenen. Een brede middencoalitie met GL-PvdA (D66 en CDA) is goed voor 86 zetels, maar dat ziet de VVD-leider niet zitten. Dat liet ze zowel voor als na de verkiezingen bij herhaling weten.
Politiek verslaggever Mats Akkerman zegt vrijdag, voorafgaand aan de gesprekken tussen de partijleiders, in Goedemorgen Nederland op NPO 1 een "interessante dag" te verwachten, "die wordt begonnen met een soort relatietherapie". "D66 en JA21 schuiven samen aan om te kijken of daar iets van te maken valt. Het zijn twee partijen die elkaar in ieder geval niet hebben uitgesloten. Inhoudelijk liggen op migratie, klimaat en Europa vooral de verschillen."
Akkerman verwacht kort gesprek
Maar het gesprek waar de meeste mensen naar zullen uitkijken is volgens de WNL-verslaggever die tussen Yesilgöz en Klaver, die deze week Frans Timmermans opvolgde als partijleider van GL-PvdA. "Dat zou zomaar eens heel kort gesprek kunnen worden. Ik denk dat Yesilgöz het hard gaat spelen. Ze heeft eigenlijk al gezegd dat ze GroenLinks-PvdA uitsluit en niet in een linkse coalitie gaat stappen. Ze zei dat ze uit beleefdheid naar het gesprek komt, ook al vindt ze het verspilling van tijd. Ik denk dat ze even langsgaat bij de verkenner om wat ze eerder al gezegd heeft in het gezicht van Jesse Klaver te herhalen."
Akkerman verwacht daarom dan ook een "korte middag". "Dat gesprek tussen Yesilgöz en Klaver begint pas om vier uur. Het zou zomaar kunnen dat ze vijf minuten later weer buiten staan." Ruth Peetoom, tussen 2011 en 2019 partijvoorzitter van het CDA, zegt in de studio dat "Nederland snakt naar een coalitie die een keer wat doet".
"Een stabiel kabinet dat bezig gaat met stikstof, woningbouw en weet ik veel verder wat: het moet gewoon opgelost worden", aldus de huidig voorzitter van de Nederlandse GGZ. "Ik vind dat de partijen over hun schaduw heen moeten stappen: smeed een coalitie in het landsbelang en zet niet je eigen partij voorop. Volwassen partijen doen dat. Ik ken de VVD als volwassen partij, dus laat ze het maar zien. Nederland wil dat er wat gebeurt."
“Ik vind dat de partijen over hun schaduw heen moeten stappen: smeed een coalitie in het landsbelang en zet niet je eigen partij voorop.”
Volgens Peetoom zijn er in de verschillende partijprogramma's voldoende aanknopingspunten om met elkaar in gesprek te gaan. "Soms telt meer wat je samen kunt doen, dan waarin je verschilt: aan de bak dus."
Formatie geen spel
Techexpert Ben van der Burg vindt dat de VVD spelletjes speelt. "Maar het is géén spel. Mensen denken nog steeds dat het een spel is om zo goed mogelijk eruit te komen, maar een achterban moet ook snappen dat je een stabiel kabinet moet krijgen, dat dat de kern is. Je kan het als achterban vier jaar slecht hebben, maar dan heb je pech."
“ik vind het mijn taak als verkenner om een onderbouwing te krijgen van de verschillen. Zijn het echte verschillen of gepercipieerde verschillen”
Na afloop van de gesprekken op dag twee stond verkenner Wouter Koolmees al de pers te woord. "Uit mijn gesprekken is naar voren gekomen dat er wel inhoudelijke verschillen zitten in de standpunten, maar ik vind het mijn taak als verkenner om een onderbouwing te krijgen van de verschillen. Zijn het echte verschillen of gepercipieerde verschillen? Zijn ze overbrugbaar of onoverbrugbaar? Dat zijn belangrijke stappen in dit proces."