Wilders blundert wederom met slechte grap tijdens slotdebat, stelt oud-campagnestrateeg: 'De fut was eruit'

PVV-leider Geert Wilders heeft tijdens het NOS Slotdebat dinsdagavond flink geblunderd met een misplaatste grap - en dat is niet de eerste keer, dit campagneseizoen. Dat stelt oud-PvdA-campagnestrateeg Simon den Haak in Goedemorgen Nederland: "Ik denk dat dit zelfs voor zijn eigen achterban te ver gaat."

Tijdens het debat over migratie stond Wilders oog in oog met BBB-leider Caroline van der Plas en D66-leider Rob Jetten. Van der Plas begon over de dag dat Wilders besloot uit het kabinet te stappen: "Meneer Wilders, weet u nog die mooie ochtend van 3 juni?" Wilders reageerde prompt: "Oh, die ochtend dat u alle koekjes opat?" Het publiek reageerde gemengd; er klonk gelach, maar ook gejoel. 

"Ik denk dat dit zelfs voor zijn eigen achterban, die zijn harde stijl doorgaans wel kan waarderen, te ver gaat", reageert Den Haak. De oud-campagnestrateeg constateert dat Wilders zich met humor probeert te onderscheiden, maar de plank regelmatig misslaat. "Hij heeft deze campagne ook al een paar keer grapjes gemaakt die eigenlijk heel vrouwonvriendelijk zijn. Of denk aan die opmerking 'Dan hebben ze in Afrika maar iets meer honger, maar in Nederland niet.'"

Video: In het EenVandaag-verkiezingsdebat opperde Wilders dat Nederland moet stoppen met ontwikkelingshulp, zodat boodschappen goedkoper gemaakt kunnen worden voor Nederlanders. Zijn slotzin: "Dan hebben ze in Afrika maar iets meer honger, maar in Nederland niet."

Wilders had in het slotdebat nog een nieuwe retorische koers kunnen inslaan, maar daar is hij volgens Den Haak niet in geslaagd. "De energie was eruit, de fut was eruit. Ik denk dat mensen dachten: hij gaat het niet meer brengen. En ik denk ook dat hij er zelf weinig vertrouwen meer in had."

Jetten loopt weg met koekjes-opmerking

Gedragspsycholoog Tom de Bruyne, ook aanwezig in de studio van Goedemorgen Nederland, denkt dat Jetten uiteindelijk het meest heeft geprofiteerd van de koekjes-opmerking. De D66-lijsttrekker reageerde tijdens het debat op Wilders: "In mijn land kiezen we voor kleinschalige opvang, waar vluchtelingen op een fatsoenlijke manier worden opgevangen (...) en die rotte appels uit het systeem worden gehaald en worden uitgezet. U heeft daarin helemaal niks voor elkaar gekregen, omdat u zo druk was met die koekjes."

"Fantastisch", reageert De Bruyne. "Hij pakte het koekjesmoment, ging erboven staan - en toen sleurde hij Yeşilgöz ook nog mee." Jetten benadrukte tijdens het debat: "Dit is de rechtse droom die ook weer in een coalitie van Yeşilgöz moet zitten, die alleen maar ruzie met elkaar maakt." 

Hiermee beïnvloedt Jetten de beeldvorming van de kijker, legt De Bruyne uit: "Hij schetste een situatie: als je terugkijkt naar dat beeld van Wilders en Van der Plas, dan zie je twee mensen die ruziemaken over koekjes - en dat is het soort kabinet dat Yeşilgöz wil hebben. Briljant, psychologisch gezien."

Politiek verslaggever Mats Akkerman nuanceert de lovende woorden van de Bruyne. "Dit was ook gewoon een cadeautje voor Jetten. Zo'n slotdebat kun je deels voorbereiden, maar je moet ook het geluk hebben dat je met de juiste persoon op het juiste debatonderwerp wordt ingeloot. En omdat Jetten als enige progressieve partij tegenover de PVV en de BBB stond op migratie, kon hij zich echt profileren als de progressieve kandidaat."

Blunder van Jetten

Wilders is overigens niet de enige die is bekritiseerd om misplaatste grappen. Jetten kwam eerder deze week ook onder vuur te liggen wegens een opmerking over Amalia in het EenVandaag Verkiezingsdebat, die door critici als vrouwonvriendelijk werd bestempeld.

In een debat over Defensie zei Jetten voor een zaal met tweeduizend studenten in Rotterdam Ahoy: "De beste promotie voor werken bij Defensie is volgens mij dat je met de kroonprinses ergens in een militaire training terecht kan komen. Ik gok dat een aantal kerels hier in de zaal daar wel zin in heeft."

In Goedemorgen Nederland geeft Tessa van Viegen commentaar op de opmerking van Jetten: "Hier overspeelt hij totaal zijn hand."