Veel nepnieuws over asiel en migratie richting verkiezingen: 'Wantrouwen maakt partijen groter'

Volgens desinformatie-expert Gwenda Nielen gaat er veel nepnieuws rond over asiel en migratie tijdens de verkiezingscampagne. "Vreemdelingenangst werkt goed om mensen te mobiliseren voor je eigen gewin", zegt ze in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Misleidende content wordt op sociale media verpakt als nieuws. Veel kanalen doen net alsof ze nieuws maken, maar verkopen onzin."

Bij het thema asiel en migratie komt de verspreiding van nepnieuws, in aanloop naar de verkiezingen, veelvuldig voor. "Al zolang de mensheid bestaat, wordt angst voor de ander gebruikt om, via een soort wij/zij-gevoel, mensen te mobiliseren voor je eigen gewin. Dat gebeurt nu ook", ziet Nielen.

Als mensen zich onveilig en onzeker voelen, "zijn ze erg vatbaar voor houvast". Het resultaat: "Je kunt ze dan met makkelijke verhalen aan je binden. Zoals het framen dat asielzoekers de oorzaak zijn van alle problemen."

'Raadsleden verspreiden ook desinformatie'

Documentairemaker Danny Ghosen maakte een documentaire over tegenhangers van het asiel en migratievraagstuk en de onderliggende laag daarvan. Ook daarin komt nepnieuws voorbij als middel om grote groepen gelovigen te mobiliseren. Ghosen stelt in de documentaire dat de politiek verder bijdraagt aan polariserend gedrag. "Mensen geloven cijfers van de overheid niet meer."

Deze groep mensen zeggen bronnen te hebben waarin "deze 'betrouwbare' cijfers worden toegespeeld", zegt Ghosen over mensen die hij sprak. "Soms zijn het ook raadsleden die bewust informatie verspreiden die hun goed uitkomt. Als je doorvraagt, ontdek je dat ze dit vinden op Facebook, Telegram of TikTok. Zorgelijk als je cijfers van de overheid gewoon niet vertrouwt."

Ghosen verbaasde zich over welke bronnen deze groepen als betrouwbaar bestempelen. "Als je soms op een link klikt en gaat kijken waar het vandaan komt...en mensen zeggen alsnog dat ze dit vertrouwen. 'Dat is iemand die de waarheid vertelt.' Het is echt zorgelijk."

'Wantrouwen maakt partijen groter'

Het verbaast Nielen niet dat overheidspersonen ook van deze tactiek gebruikmaken. "Het verspreiden van desinformatie kan ideologisch zijn, maar ook een politiek, persoonlijk of commercieel belang dienen. Zo'n persoon heeft er misschien op meerdere van deze vlakken wel baat bij om dat te doen. Mensen gaan heel ver en we zien steeds vaker dat politici onze eigen democratie ondermijnen, omdat het wantrouwen richting de overheid die betreffende partij groter maakt."

SP-leider Jimmy Dijk maakt zich in de studio van Goedemorgen Nederland grote zorgen. "Het komt niet uit de lucht vallen dat mensen hier vatbaar voor zijn. Er zit een bron van wantrouwen richting de overheid, maar het komt ook voort uit een bepaalde onzekerheid in hun bestaan, waardoor mensen er vatbaarder voor worden. Dan zie je sommige politici daarop gedijen."