Roosendaal kampt met enorme problematiek: 'Middelgrote stad is écht vergeten door Den Haag'

De Brabantse gemeente Roosendaal kampt met hardnekkige problemen: onderwijsachterstanden, criminaliteit en probleemwijken. Wat is er nodig om van de middelgrote stad weer een succes te maken? Die vraag staat centraal in de nieuwe aflevering van Stand van Nederland: Aangehaakt op NPO 2.

Burgemeester Mark Buijs (VVD) wil van de oude industriestad een moderne gemeente maken met kansen en voorzieningen. Roosendaal valt voor tweederde onder het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV). "Dat betekent dat we in een heel aantal wijken gestapelde problematiek hebben. Dat heeft met gezondheid, onderwijsachterstanden maar ook met criminaliteit te maken. We zijn nu een slag aan het maken om in de komende twintig jaar met negentien andere gemeenten en zes ministeries dat langzaamaan te kunnen veranderen."

Volgens Buijs zijn vooral jongeren kwetsbaar. "De achterstanden op het gebied van onderwijs zijn best groot. Jongeren missen hier vaak de afslag óf nemen een verkeerde afslag. We willen alle jongeren en ik als burgervader zeker in de stad een goede toekomst geven."

Twintigjarig project

Dat Roosendaal van de ene op de andere dag weer bloeit, is niet realistisch, aldus Buijs. "Dit is niet op te lossen in een paar jaar. Daar moeten we realistisch in zijn. Het kost een generatie om het weer goed neer te zetten. Roosendaal is over twintig jaar hopelijk weer de spoorstad van weleer. De moderne stad die destijds verbonden werd met de Randstad en met België, maar nu op een heel andere manier in een andere soort dynamiek kan laten zien om met innovatie en veerkracht om onszelf opnieuw uit te vinden."

De nieuwe aflevering van Stand van Nederland: Aangehaakt is via deze link terug te kijken op NPO Start.

Planoloog Sjors de Vries, gespecialiseerd in wonen en ruimte, denkt dat de burgemeester enerzijds gelijk heeft, maar vooral moeilijke keuzes moet maken. "De invloedsfeer van Breda op Roosendaal is heel groot, maar ook die van een andere nabijgelegen stad als Bergen op Zoom bijvoorbeeld. Je ziet dat de rol van centrumstad echt aan Breda is besteed. Dat is heel anders dan bijvoorbeeld Doetinchem, wat echt een centrumstad is en in het midden ligt van de periferie."

Volgens De Vries kan Roosendaal niet alles tegelijk zijn. "Het lukt op deze schaal niet om alle voorzieningen, of onderwijs overeind te houden. Daarin moet gezocht worden naar complementariteit en keuzes. Het is het verstandigst om te doen waar je goed in bent en waar je in de regio positie voor hebt."

'Middelgrote stad is écht vergeten door Den Haag'

De planoloog denkt dat de West-Brabantse gemeente de meeste potentie heeft wanneer het zich identificeert als werkstad. "Roosendaal geeft heel veel vierkante meters aan bedrijventerreinen weg, maar krijgt er maar weinig voor terug als het gaat om arbeidsplaatsen voor de samenleving. Dat is een keuze, maar wel een met consequenties. Alles willen in deze middelgrote stad is een recept voor ongelukken", waarschuwt hij.

"De middelgrote stad is écht vergeten door Den Haag", aldus De Vries. "Dat vertaalt zich ook in financiën. Er is substantieel veel meer geïnvesteerd in de Randstad, de grote steden dan in de middelgrote stad. De kiezer heeft terecht aangegeven: mogen wij ook wat investeringen krijgen in bijvoorbeeld het openbaar vervoer? Je ziet nu langzaam maar zeker dat die beweging gaat ontstaan."

Electoraal geograaf Josse de Voogd ziet in de stad een breder maatschappelijk patroon. "Het station van Roosendaal heeft allure. Dit was ooit een groot internationaal spoorknooppunt. Hier gingen de treinen naar België en Frankrijk. De hogesnelheidslijn ligt er sinds een aantal jaar en die gaat Roosendaal voorbij. Je zou kunnen zeggen dat er sprake is van een soort afwaardering van de lagere middenklasse in Nederland, die echt tot uiting komt in dit soort plaatsen."

Daarin ziet de electoraal geograaf een breder patroon. "Er is sprake van veranderende arbeid onder druk van snelle veranderingen. Het is allemaal wat vluchtiger geworden, met minder zekerheid. Het gevoel van onbehagen is gegroeid. Ook daarom wordt er gestemd op populisten."