Vrede tussen Israël en Hamas broos: Hamas toont wapens op straat, Netanyahu dreigt met hervatten oorlog
Hoewel de euforie na het laten zwijgen van de wapens nog groot is, blijft de wapenstilstand tussen Israël en Hamas uiterst broos, zegt defensie-expert Peter Wijninga. De Amerikaanse president Donald Trump zei woensdag dat hij Israël zou toestaan de oorlog te hervatten als Hamas zich niet aan de gemaakte afspraken houdt. Volgens Wijninga moet Trump de druk op zowel Hamas als Israël hoog houden.
Hamas heeft nog altijd niet alle lichamen van gedode gijzelaars overgedragen aan Israël. De terreurgroep zegt zijn best te doen die lichamen te vinden en zich daarmee aan de afspraken te houden. Trump voert ondertussen de druk flink op. De Israëlische troepen zouden weer in Gaza staan "zo gauw als ik het zeg", zei hij woensdag tegen CNN. Eerder liet Israël weten de grensovergang bij Rafah voorlopig gesloten te willen houden totdat Hamas alle lichamen van gijzelaars heeft teruggegeven.
Trump zei zich ook zorgen te maken over de wapens die Hamas nog in bezit heeft. "We hebben gezegd dat ze zich moeten ontwapenen. En dat zullen ze doen. En als ze dat niet doen, doen wij het. En dat zal snel gebeuren en misschien met geweld."
Volgens defensie-expert Wijninga zijn de woorden van Trump bedoeld om de druk op Hamas op te voeren. In werkelijkheid maakt de president zich geen grote zorgen over het feit dat Hamas gewapend door de verwoeste straten van Gaza trekt. "Pas op: dat gebeurt met instemming van de Amerikanen", zegt Wijninga in Goedemorgen Nederland. "Het is part of the deal."
Druk op Hamas en Israël cruciaal
Wijninga, die het bestand "kwetsbaar" noemt, is nog altijd "gematigd positief" dat de wapenstilstand kan uitgroeien tot een blijvende vrede tussen Israël en Hamas. "Belangrijk is dat de druk vanuit Amerika en ook vanuit Arabische landen op Hamas gehandhaafd blijft. Juist die druk heeft tot dit bestand geleid, zelf waren ze daartoe niet in staat. Wat Trump heeft gezegd, is bedoeld om de druk op Hamas te handhaven."
“Belangrijk is dat de druk vanuit Amerika en ook vanuit Arabische landen op Hamas gehandhaafd blijft. Juist die druk heeft tot dit bestand geleid.”
Sinds het vertrek van het Israëlische leger gebruikt Hamas zijn machtspositie om politieke tegenstanders in Gaza te executeren, blijkt uit beelden waarover de BBC berichtte. De wereld kijkt noodgedwongen toe. "Aan de ene kant zegt Trump: 'Je moet je aan het bestand houden', aan de andere kant staat hij toe dat Hamas de openbare orde handhaaft. Hamas is de enige club in Gaza die daar op dit moment toe in staat is", zegt Wijninga.
Uiteindelijk moet er een "internationale stabilisatiemacht" in Gaza komen, waardoor de macht van Hamas verder wordt ingeperkt. "Daar moeten verschillende Arabische en moslimlanden aan deelnemen. Dat moet wel snel gebeuren. Je moet deze situatie niet te lang laten bestaan."
Tweede fase lijkt nog ver weg
De spanningen die direct na het bestand ontstonden, laten zien dat de tweede fase van Trumps twintigpuntenplan, waarin gesproken moet worden over duurzame vrede, nog niet is aangebroken. "Dat kan pas zodra alle lichamen van de gedode gijzelaars zijn overgedragen aan Israël", zegt Wijninga. "En dat is nogal een uitdaging. Veel van die dode gijzelaars liggen misschien onder het puin of in ingestorte tunnels."
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu dreigde zelfs met het hervatten van de oorlog als de lichamen niet snel terugkeren. Turkije heeft inmiddels aangeboden speciale zoekteams naar Gaza te sturen die kunnen helpen bij het opsporen van de lichamen. "Deze fase moet achter de rug zijn voordat we kunnen gaan spreken over de tweede fase", concludeert Wijninga.
“Deze fase moet achter de rug zijn voordat we kunnen gaan spreken over de tweede fase.”
Opvallend is dat Trump dinsdag in Israël, voorafgaand aan een bezoek aan de Knesset (het Israëlische parlement), een andere houding aannam dan Netanyahu. "Onderweg naar de Knesset werd hij bevraagd door Israëlische en Arabische journalisten, die letterlijk vroegen of de oorlog nu over is. 'Ja, de oorlog is over', zei Trump stellig. Dat wijkt af van wat Netanyahu nu uitstraalt."
Zo probeert Trump niet alleen Hamas, maar ook Netanyahu onder druk te houden om het bestand te respecteren. Wijninga: "Het is heel belangrijk dat Netanyahu door Trump onder druk wordt gehouden en Hamas door Trump én de Arabische landen. Alleen dan is er misschien licht aan het einde van de tunnel."