Oud-zorgminister Edith Schippers sneert naar CPB: 'Politiek neemt domme maatregelen door rekenmodel'
Politiek Den Haag komt met "vrij domme maatregelen" voor de zorg, vindt oud-VVD-zorgminister Edith Schippers. Dat komt volgens haar doordat de modellen die het Centraal Planbureau (CPB) toepast bij het doorrekenen van de verkiezingsprogramma's "niet deugt". Loopt de zorg vast op een manke rekensom?
In menig verkiezingsprogramma delft de zorgsector deze verkiezingen het onderspit: negen van de tien grootste partijen willen op de zorg bezuinigen om meer in defensie te investeren. De enige partij die juist méér geld wil vrijmaken voor de zorg, is GroenLinks-PvdA.
Die kostenstijging is an sich zorgwekkend, constateert Schippers in Goedemorgen Nederland. "Als je zorguitgaven elk jaar met zo'n 10 procent stijgen en je economische groei 1,5 procent is, dan kun je wel uitrekenen dat je in de loop der jaar steeds meer van je inkomen moet besteden aan de zorg. Dat gaan we uiteindelijk niet volhouden. Het is dus evident dat we er iets aan moeten doen."
De bezuinigingsmaatregelen die partijen willen nemen zijn daarentegen "vrij dom", aldus Schippers. "Dat komt omdat het CPB werkt met een rekenmodel dat gewoon niet deugt. In dat model werkt het heel goed als je het basispakket kleiner maakt of zorgt dat er niks meer aan kan worden toegevoegd."
Met andere woorden: die maatregelen zorgen ervoor dat partijen goed uit de verf komen om bij de doorrekeningen van het CPB. Die doorrekening kan invloed hebben op de verkiezingsuitslag, dus partijen kiezen massaal voor maatregelen die goed gewaardeerd worden door het CPB. Schippers: "Inclusief mijn eigen partij, de VVD... Maar dit is echt breed."
Meer kosten, minder innovatie
De ervaring leert dat het inkrimpen en bevriezen van het basispakket twee negatieve gevolgen heeft, aldus Schippers. "Ten eerste: als je bepaalde medicijnen uit het basispakket haalt, zal een arts zijn patiënten veelal een vervangend medicijn voorschrijven dat nog wél wordt vergoed. Die zijn vaak duurder en zwaarder, dus daar help je dus niemand mee."
"Ten tweede", vervolgt Schippers, "we innoveren elke dag. Er komen steeds meer nieuwe medicijnen bij. Als er geen medicijnen aan het basispakket kunnen worden toegevoegd, worden die nieuwe medicijnen niet vergoed - met alle gevolgen van dien voor patiënten. "Mensen die ernstige reuma hebben, wachten bijvoorbeeld nog steeds op een middel dat hen gaat helpen."
'Je moet je euro besteden waar het het meest oplevert'
Als de politiek daadwerkelijk op een efficiënte manier wil bezuinigen op de zorg, moeten CPB-modellen volgens Schippers dan ook minder leidend worden. "Je moet je euro besteden waar het het meest oplevert! Dat is de zorg in de buurt: de huisarts, de thuiszorg, de verloskundige, de apotheker. Ons probleem is niet alleen dat we te weinig geld hebben, want we hebben ook schaarste aan mensen. Eigenlijk moeten we daarom een soort pact maken dat die zorgprofessionals de komende jaren veel beter gaan samenwerken."
Op dit moment werken zorgverleners op de eerste lijn namelijk nog op eilanden, legt Schippers uit, waardoor preventieve maatregelen vaak uitblijven of te laat worden genomen. "We hebben bijvoorbeeld goede, hoogopgeleide apothekers. Zij hebben zes jaar gestudeerd!", aldus Schippers.
"Maar die zit nu de hele dag te bellen omdat de zorgverzekeraar onvoldoende van een bepaald geneesmiddel heeft ingekocht. Die apothekers moeten meer bevoegdheden krijgen, zodat ze beter kunnen samenwerken met de arts. Als iemand al lang een medicijn slikt dat de nieren aantast, moet die apotheker bijvoorbeeld de bevoegdheid hebben om preventief te zeggen: laten we eens een nieronderzoek doen. Zo kun je uiteindelijk voorkomen dat iemand in het ziekenhuis komt."
Het CPB-model kan die besparing niet hard maken. "Ik heb heel veel discussies met het CPB gehad, ook toen ik zelf minister was. Ik heb destijds een hoofdlijnen akkoord gesloten met slimmere oplossingen. Maar ja... Het CPB ging uit van nul euro bezuiniging."