Merkel zorgt met uitspraken over Poetin voor onrust: 'Dit speelt de NAVO uit elkaar'

Voormalig bondskanselier Angela Merkel (CDU) heeft voor opschudding gezorgd met uitspraken over het ontstaan van de Russisch-Oekraïense oorlog. Volgens haar ontbrak het aan daadkracht bij Polen en de Baltische staten, waardoor de Russische president Vladimir Poetin zijn gang kon gaan en begon aan de annexatie van Oekraïne. Daar is voormalig diplomaat Ron Keller het niet mee eens.

Merkel zei in een gesprek met het Hongaarse online medium Partizán dat ze al in 2021 het gevoel kreeg dat de in 2014 gesloten Minsk-akkoorden, die moesten zorgen voor rust in de Oekraïense oblasten Loehansk en Donetsk, door Poetin niet meer serieus werden genomen.

"Daarom wilde ik een nieuw gespreksformat met president Macron opzetten om rechtstreeks met Poetin om tafel te kunnen als Europese Unie", zei Merkel tegen het medium. "Dat werd niet gesteund door de Baltische staten, ook Polen was tegen. Ze waren bang dat we geen gezamenlijk beleid tegen Rusland zouden hebben. Toen heb ik mijn ambt verlaten (in december 2021, red.), en begon de agressie van Poetin."

Keller: uitspraken Merkel opmerkelijk

"Het is opmerkelijk dat ze dit element uit een lange geschiedenis haalt," reageert oud-diplomaat Keller, die ambassadeur was namens Nederland in Oekraïne, Rusland, Turkije en China, woensdag in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Deze oorlog is eigenlijk begonnen in 2005, tijdens de Oranjerevolutie in Oekraïne. Toen dacht Poetin: gaat 'mijn Oekraïne' een westerse kant op? Vanaf dat moment wilde Oekraïne richting de NAVO, terwijl Poetin dat absoluut niet wilde."

Uitgerekend Merkel zelf, "en dat is het bittere en cynische van dit alles," wilde in 2008 een tussenoplossing zoeken, vervolgt Keller. "Ze zei: zullen we Oekraïne uitzicht bieden op het NAVO-lidmaatschap, maar zonder daar een tijdspad aan te verbinden?" Volgens Keller is juist dat de belangrijkste oorzaak van de oorlog. "Poetin werd boos omdat het NAVO-lidmaatschap door Merkels voorstel ineens op tafel lag."

"Dat is de reden waarom Poetin doet wat hij doet," legt hij uit. "Maar doordat er geen tijdspad werd vastgelegd voor dat NAVO-lidmaatschap, bleef Oekraïne onbeschermd. Dat gaf Poetin de kans om Oekraïne aan te vallen." Keller vindt dat Merkel zich heeft vergist. "Je zou tegen mevrouw Merkel moeten zeggen dat dit allemaal in een later stadium van de escalatie is gebeurd — die mede door haar eigen betrokkenheid in gang is gezet."

Shopt ze een moment uit de geschiedenis dat haar goed uitkomt? "Dat klopt," zegt Keller. "Ik denk dat ze zich steeds meer realiseert dat ze zelf een scheve schaats heeft gereden, samen met de hele NAVO overigens."

Van der Wal: 'Het is gevaarlijk'

Christianne van der Wal, voormalig Defensiewoordvoerder van de VVD en eveneens aanwezig in de studio, vindt dat de uitspraken van Merkel "niet helpen". "Het is altijd ingewikkeld als politici gaan shoppen in hun eigen geschiedenis," zegt ze. "Ik denk ook dat het gevaarlijk is. Als je dat doet, moet het bijdragen aan het proces waar de wereld nu in zit. Dit doet dat niet en dat moet Merkel begrijpen."

Merkel bewijst niet alleen zichzelf, maar ook de westerse wereld een slechte dienst met haar uitlatingen, vindt Keller. "Ze speelt hiermee opnieuw de NAVO, Polen en de Baltische staten tegen elkaar uit. Dit is iemand die nog niet helemaal in het reine is met haar eigen verleden. Het is erg onverstandig en helpt niet. Dit moeten we snel vergeten en de rijen weer sluiten binnen de NAVO."