Leer signalen femicide herkennen, zegt staatssecretaris: 'Iedere acht dagen wordt een vrouw vermoord, totaal onacceptabel'

Met de campagne Waar ben je? hoopt de overheid mensen bewust te maken van voortekenen van femicide. "Iedere acht dagen wordt in Nederland een vrouw vermoord. Meestal omdat zij vrouw is. Dat is echt totaal onacceptabel", zegt demissionair staatssecretaris Arno Rutte (Justitie en Veiligheid).

De landelijke campagne tegen femicide en huiselijk geweld, die vandaag is begonnen, richt zich vooral op het herkennen van signalen van dwingende controle en geweld en wijst slachtoffers en hun omgeving op beschikbare hulp. Veel gevallen van femicide bleken namelijk voorafgegaan door duidelijke waarschuwingstekenen, zegt Rutte in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

"Het is triest: vaak gaat er een heel voorspelbaar patroon aan femicide vooraf. Veel mensen zien die patronen, maar niemand grijpt in. Dat kan uiteindelijk resulteren in femicide. Met deze campagne willen we daar een eind aan maken. We willen zorgen dat mensen signalen tijdig herkennen", vertelt de VVD-bewindsman.

"Zowel de vrouwen die in een dwingende afhankelijkheidsrelatie zitten, maar vooral de omstanders die denken: 'Ik zie wat, ik zou misschien wat moeten doen, maar ik vind het ingewikkeld'. We moeten leren herkennen en optreden. Samen kunnen we femicide stoppen."

Rode vlaggen

Belangrijk is dat slachtoffers en omstanders weten waar ze zich kunnen melden, zegt Rutte. "Als er acuut gevaar is, moeten mensen altijd 112 bellen. Maar als je in een patroon zit waarbij je denkt 'dit gaat niet goed', of anderen herkennen dat, ook dan moet je handelen en kun je handelen. Je kunt contact opnemen met Veilig Thuis, ook anoniem. Zij zorgen ervoor dat ze voor je klaarstaan en kunnen kijken of het patroon doorbroken kan worden. Daarmee helpen we femicide voorkomen."

Volgens Rutte zijn er "veel rode vlaggen" in een ongezonde relatie. "Aan femicide gaat vaak een heel patroon van dwingende controle vooraf. Mensen continu volgen bijvoorbeeld, telkens vragen waar iemand is. De campagne heet niet voor niets 'Waar ben je?'" Het kan ook gaan om seksueel geweld en het beïnvloeden van geliefden, zoals kinderen. "En zelfs het manipuleren van contact met huisdieren."

"Als je allerlei kleine dingetjes bij elkaar optelt, zie je dat iemand gaandeweg in de ban van een ander komt en de beschikking over het eigen leven eigenlijk verliest", zegt Rutte. De dader is vaak man. "Helaas, het gaat bijna altijd om mannen die dit vrouwen aandoen."

'Hele beklemmende campagne'

"Mannen moeten zich verantwoordelijk voelen en elkaar aanspreken, maar vrouwen ook", reageert journalist Hella Hueck, te gast in de studio. "Ik heb twee dochters en ik zeg altijd: als je een jongen hebt die je leuk vindt en hij is heel jaloers, ik vind dat een enorme rode vlag. Jaloezie kan heel dwingend zijn. 'Laten we maar niet naar dat feestje gaan, we blijven thuis'. 'Ik zag je praten met die jongen, dat vind ik niet leuk'. Zo begint het vaak."

Hueck zag een deel van de video die bij de campagne hoort. "Ik vind het een hele beklemmende campagne. Ik heb hem nu kort gezien en het raakt mij al. Het wordt steeds meer een fuik waar vrouwen dan in komen en het is moeilijk om ze er weer uit te halen."

Schrijver Michel van Egmond heeft twee dochters. "Hoe meer van dit soort campagnes, hoe beter", zegt hij. "Als je de cijfers ziet kun je niet anders dan concluderen dat het nodig is. Of het effect heeft weet ik niet, maar ik vind het ook een heel indringende campagne."

Van Egmond voert er gesprekken over met zijn dochter. "Niet dagelijks, maar je praat er natuurlijk wel over en houdt het in de gaten. Als de signalen er zijn, probeer je die zo snel mogelijk op te vangen. Ik hoor via mijn dochters verhalen van vriendinnetjes, waar het minder goed gaat. Ik ben er wel op gespitst, zonder dat je ervoor wil zorgen dat die kinderen zich beklemd voelen en hun vrijheid een beetje verliezen. Ze moeten niet overal bang voor worden."

Hulp nodig? Kijk op Veiligthuis.nl of bel 0800-2000.