Flinke discussie na 'dikke onvoldoende' voor asielminister Keijzer: 'Raad van State plaatst zich buiten werkelijkheid'

Het negatieve advies van de Raad van State (RvS) rond het wetsvoorstel van woonminister Mona Keijzer om de voorrangspositie van statushouders op de sociale huurmarkt af te schaffen, zorgt dinsdag voor stevige discussie in de uitzending van Goedemorgen Nederland op NPO 1. Volgens studiogast Sjuul Paradijs plaatst de RvS zich buiten de werkelijkheid.

Volgens de Raad van State is het wetsvoorstel in strijd met de Grondwet. Keijzer reageerde eerder bij SBS 6 op het advies van de RvS: "Ik was niet verbaasd over dit advies, dus ik had het in die zin wel verwacht. Ik ben van plan om gewoon verder te gaan met het wetsvoorstel. Ik vind het heel belangrijk dat we de statushouders die hier heel kort zijn, niet langer bevoordelen ten koste van Nederlandse woningzoekenden."

WNL-verslaggever Tessa van Viegen wijst er dinsdag in de uitzending op NPO 1 op dat de Raad van State het zwaarst mogelijke negatieve advies heeft gegeven aan Keijzer. "De Raad van State heeft haar een dikke onvoldoende gegeven. Dat is het laagste advies dat je kan krijgen."

'Bezwaren niet zomaar weg te nemen'

Volgens Van Viegen is het ongebruikelijk dat Keijzer haar plannen 'gewoon' wil doorzetten. "Normaal gesproken kijk je daar kritisch naar, pas je wat aan, ga je terug naar de ministerraad en dien je het vervolgens in bij de Tweede Kamer als je het toch wil doorzetten."

"Het is niet duidelijk of ze iets gaat aanpassen, maar het is wel duidelijk dat ze het (wetsvoorstel, red.) sowieso naar de Tweede Kamer gaat sturen, omdat ze hiermee wil doorgaan. De bezwaren die de Raad van State heeft, zijn niet zomaar weg te nemen."

Paradijs, voormalig hoofdredacteur van De Telegraaf, valt het advies hard aan. "De Raad van State plaatst zich buiten de werkelijkheid. Niet alleen op dit dossier, maar ook op stikstof en bouwen", meent hij.

Van Viegen vraagt zich af waarop Paradijs zijn uitlatingen baseert, aangezien de Raad van State simpelweg toetst aan verdragen en de Grondwet. Paradijs: "Ik heb even gekeken naar de Raad van State. Er zijn tachtig (73, red.) staatsraden, vaak ook oud-politici. Het is een rare organisatie, want het heeft een adviesfunctie maar ook een bestuursrechtelijke kant. De Raad van State moet oppassen met dit soort uitspraken."

Hij noemt het "bespottelijk" dat "half Nederland een woning zoekt, maar dat je dan statushouders, die weliswaar een fase verder zijn dan een normale asielzoeker, gaat bevoordelen op basis van de Grondwet". "Mijn kinderen kunnen ook geen huis vinden." De Raad van State doet in dit stadium echter geen uitspraak, maar geeft advies. Het wetsvoorstel wordt uitsluitend juridisch getoetst, niet politiek gewogen.

Volgens Paradijs is de Grondwet "belangrijk, maar op alle mogelijke manieren uit te leggen". "In dit geval wordt het toegepast op statushouders, die ineens een voordeel krijgen op normale Nederlanders." Van Viegen reageert: "Van de inhoud kun je van alles vinden, maar dat zij hun taak gewoon uitvoeren, lijkt me logisch. Als de Raad van State dit niet doet, strandt het voorstel bij de rechter. Hij gaat dan zeggen dat deze wet nooit op deze manier ingericht had kunnen worden."

Van Viegen vervolgt: "Als er geen letter wordt veranderd, zijn er natuurlijk organisaties die dit gaan aanvechten. Ik zeg niet per se dat dat goed is, maar dat is wel hoe we het nu met zijn allen hebben ingericht. Anders moeten we dat systeem met z'n allen veranderen."

Bij de poten afzagen

Volgens Paradijs is het "heel logisch" dat Keijzer haar plannen wil doorzetten, ruim vier weken voor de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober. Presentator Frank van Leeuwen wijst hem erop dat het wringt om enerzijds te pleiten voor vertrouwen in instituties en anderzijds de Raad van State "bij de poten af te zagen".

"Ik doe dat niet alleen", countert Paradijs. "Pieter Omtzigt heeft in zijn vorige campagne ook gezegd dat de Raad van State dringend toe is aan een soort renovatie. De bestuursrechtkant moet losgetrokken worden."