Koning noemt Gaza in troonrede: 'Onderdeel van een groter iets'

In de troonrede zal aandacht zijn voor de situatie in Gaza, denkt oud-minister Henk Kamp. "Gaza wordt ongetwijfeld genoemd, dat kan haast niet anders." Ook koningshuisdeskundige Justine Marcella denkt dat Gaza wordt besproken. "Het is natuurlijk een onderdeel van een groter iets."

De troonrede wordt voorgelezen door koning Willem-Alexander, die met de Glazen Koets naar de Ridderzaal in Den Haag rijdt. Hoewel Willem-Alexander niet bekendstaat om het foutloos oplezen van teksten, vindt Marcella dat hij het kunstje onder de knie heeft. "Ik denk dat hij dat prima doet."

'Anders dan werkbezoekje aan provincie'

Op de vraag wie het voorlezen van de troonrede het best kon, zegt Marcella in Goedemorgen Nederland: "Koningin Beatrix deed het heel erg goed, maar dat vind ik ook van Willem-Alexander. Ik vind het eigenlijk niet te vergelijken, want de taal is anders."

"Bij Juliana was het voor een doorsnee Nederlander echt lastig om te begrijpen", gaat Marcella verder. "Het taalgebruik wordt nu steeds moderner. Ik denk dat de troonrede te begrijpen moet zijn voor een mbo 3-student. Dat is de gedachtegang. Je kan het dus niet vergelijken, omdat de taal zo anders is."

Voor de koning is Prinsjesdag een belangrijke dag. "De democratie wordt gevierd. Dit is de enige dag die we in Nederland hebben met zoveel ceremonie en protocol. Het is een lange geschiedenis. Dit is voor de koning anders dan een werkbezoekje in de provincie."

De spanning voor de koning wordt in aanloop naar Prinsjesdag flink opgebouwd, denkt Marcella. Over de tekst die Willem-Alexander vandaag voorleest is "maandenlang gewikt en gewogen".

Bescheiden troonrede

De tekst is niet door de koning zelf geschreven. "Er zitten heel veel wensen in van heel veel mensen", vertelt politiek verslaggever van WNL Mats Akkerman. De zittende coalitiepartijen, die vandaag de begroting voor het komende jaar presenteren, bepalen grotendeels de tekst. Vanwege de demissionaire status van het kabinet zal de troonrede dit jaar sober zijn, denkt Akkerman.

"Vorig jaar ging een stukje over streng asielbeleid, wat heel erg vanuit de PVV kwam. Een stukje over waardering van boeren, vanuit de BBB. Iedereen had zijn eigen onderdelen erin gestopt. Nu hebben we een demissionair kabinet met nog maar twee partijen, VVD en BBB. Ze zullen terughoudend zijn en kunnen niet een verhaal vertellen met allerlei politieke wensen erin."

"Ik denk dat het daarom een iets kortere troonrede wordt en een meer bescheiden verhaal", aldus Akkerman, die verwacht dat er ook aandacht zal zijn voor de actualiteit. "Bijvoorbeeld iets als de situatie in Gaza. Ik denk dat daar wel iets over gezegd zal worden. De oorlog in Oekraïne komt ieder jaar terug."

Gaza wordt besproken

Ook koningshuisdeskundige Marcella gaat uit van aandacht voor Gaza. "De troonrede wordt maanden aan gewerkt, het zal er zeker in staan. Het is natuurlijk een onderdeel van een groter iets", doelt ze op de onrust in de samenleving.

Oud-minister Henk Kamp denkt ook dat Gaza wordt besproken, maar niet vanwege de inval van Israël afgelopen nacht in Gaza-stad. "De troonrede is eerst vanuit Algemene Zaken gekomen, daarna twee keer door de ministerraad gegaan en daarna is de uiteindelijke versie met de koning besproken. Die tekst wordt voorgelezen. Er wordt niet meer aan de hand van de actualiteit van de afgelopen nacht iets aan veranderd."

Gaza zal dus wel worden genoemd, denkt de VVD'er. "Ongetwijfeld, dat kan haast niet anders. Ik denk dat ook die gruwelijke oorlog in Soedan genoemd gaat worden." Ook zal er gesproken worden over de veranderde relatie met de Verenigde Staten. "Dat zijn internationale zaken die ongetwijfeld genoemd gaan worden. Daarna zullen ze ook wat zeggen over de stikstofproblematiek."

Hoewel het kabinet vandaag een "dunne" miljoenennota presenteert, zal de koning wel een aantal maatregelen opnoemen. "De koopkrachtstijging zal genoemd worden, ook dat er extra geld gaat naar gemeenten en dat accijns op brandstoffen laag blijven", zegt Kamp.