Caroline van der Plas (BBB) denkt na over waar ze komt: 'Je ziet wat er met Charlie Kirk is gebeurd'

BBB-leider Caroline van der Plas vindt het "de laatste tijd spannender" om in het openbaar op te treden. Ze laat zich niet tegenhouden, maar ziet de spanningen in de samenleving oplopen en de polarisatie toenemen. "Je ziet wat er met Charlie Kirk is gebeurd. Voor een enkeling betekent het dat je gewoon doodgeschoten wordt."

Van der Plas mengt zich nog steeds 'gewoon' in publieke ruimtes. "Maar ik kies wel wat ik wel en niet wil", zegt ze in Goedemorgen Nederland op NPO 1. In augustus dreigde een dierenextremist in De Telegraaf het partijkantoor van BBB in Deventer in brand te steken. "Het wordt wel wat spannender de laatste tijd, na die bedreiging van dierenextremisten."

Voor Van der Plas zijn bedreigingen helaas niet nieuw. "Vorige week heb ik weer een ernstige doodsbedreiging gehad. Niet via de mail of X, maar echt een handgeschreven brief. Daar wordt moeite voor gedaan: dat wordt in een envelop gestopt, er gaat een postzegel op, het wordt verstuurd... Dan moet je wel goed opletten waar je komt."

Ze schrikt er nog steeds van. "Natuurlijk, het is verschrikkelijk. Je hebt de neiging om te zeggen: 'Het hoort erbij', maar het hoort er helemaal niet bij. Bedreigingen komen van mensen die het niet met mij eens zijn. Dat vind ik het gevaarlijke. Je ziet wat er met Charlie Kirk is gebeurd. Voor een enkeling betekent het dat je gewoon doodgeschoten wordt."

De Amerikaanse conservatieve activist Kirk werd woensdag doodgeschoten tijdens een evenement op de Utah Valley University, waar hij in debat zou gaan met studenten. "We hebben hier hetzelfde gezien met Pim Fortuyn. Hij is ook afgeknald omdat hij een andere mening had. Theo van Gogh is later ook vermoord."

'Amerika is de kunst van respectvol debat verleerd'

Amerika is geschokt door de moord op Kirk, maar politiek geweld is daar niet nieuw, zegt Amerikakenner Diederik Brink. "Een jaar geleden is er een aanslag gepleegd op president Donald Trump. Op 14 juni zijn nog twee democratische politici in de staat Minnesota in koelen bloede neergeschoten, waarbij één is vermoord. De man van Nancy Pelosi is met een hamer op zijn hoofd geslagen. Eerder, in 2011, is congreslid Gabby Giffords in Arizona in haar hoofd geschoten tijdens een bijeenkomst."

Een vrije uitwisseling van ideeën wordt in de VS "erg moeilijk", ziet Brink. "Ze zijn de kunst verleerd om het op een nette en respectvolle wijze met elkaar oneens te zijn. Dat leidt ook daar tot een golf aan bedreigingen. De angst slaat ook Amerikaanse politici om het lijf: ze hebben de afgelopen maanden gezorgd dat er meer geld wordt toegewezen voor persoonlijke beveiliging."

'Het zijn niet meer alleen de extremisten'

Van der Plas trekt een parallel met Nederland. "Het gebeurt ook hier. Geert Wilders die al twintig jaar zwaar beveiligd wordt en nooit meer een normaal leven kan hebben, Thierry Baudet die in België op zijn hoofd is geslagen. Een paar maanden geleden is een man met een mes over de toegangspoortjes van de Tweede Kamer gesprongen... Het is dus niet alleen Amerika."

Volgens de BBB-voorvrouw is geweld tegen mensen met een andere mening haast salonfähig geworden. "Twintig jaar geleden dachten we: dat wordt gedaan door iemand die héél extreem is. Maar ik zag gisteren een filmpje van PowNed op een universiteit, waar gewone jongens en meisjes zeggen: we zijn blij dat Charlie Kirk er niet meer is, hij verdient het."

"Dan denk ik: het zijn niet meer alleen de extremisten. Het zit ook in de gedachten van wat ogenschijnlijk hele gewone jongens en meisjes zijn", zegt Van der Plas.

Ook Brink ziet dat juist universiteiten in Nederland steeds onvrijer worden. "Sommige mensen denken dat als je iemand weerhoudt van spreken, je daar een overwinning uithaalt. Je hebt het recht om niet naar een lezing te gaan, je hebt het recht om te zeggen: ik hoef dit niet te horen. Maar als je het onmogelijk maakt dat iemand spreekt, mis je debat en de zienswijze van een ander. Dat is verarming van een hele universiteit."