Vliegtuigverstoring Von der Leyen had een oorlog kunnen ontketenen, zegt historicus: 'We zijn niet waakzaam genoeg!'
De pers en de politiek benadrukken te weinig hoe zorgwekkend de vermeende Russische aanslagpoging op Ursula von der Leyen is, zegt historicus en De Balie-directeur Yoeri Albrecht. "Dit was een poging tot het ombrengen van een van de hoogste politici; het was een potentiële oorlogsmisdaad", zegt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1.
Von der Leyen was afgelopen zondag onderweg naar het Bulgaarse Plovdiv, toen het gps-systeem van het vliegtuig waarin ze vloog naar verluidt ineens "op zwart" ging. De piloot besloot uiteindelijk om - met alle risico's van dien - zonder elektronische navigatie te landen. Bulgaarse autoriteiten wijzen naar Rusland als hoofdverdachte.
"We zijn niet waakzaam genoeg! Dit incident is vrij ongemerkt gepasseerd", merkt Albrecht op. "Maar dit was een poging tot het ombrengen van een van de hoogste politici; het was een potentiële oorlogsdaad. Het is echt niet zo dat de piloten een verkeerd knopje hebben ingedrukt in de cockpit. De Russen wisten wel degelijk dat Von der Leyen in dit vliegtuig zat."
Als je naar onze geschiedenis kijkt, zie je dat aanvallen op hooggeplaatste bestuurders desastreuze gevolgen kunnen hebben, benadrukt Albrecht. "Eén van de meest schokkende gebeurtenissen uit die eeuw was de moord op Franz Ferdinand in Sarajevo in 1914. Hij was aartshertog van Oostenrijk, troonopvolger van de Donau-monarchie. Het gevolg van die moord? Oostenrijk hield de Serviërs verantwoordelijk, waarna de Eerste Wereldoorlog zich ontketende."
“Dit soort moorden en aanslagen zijn wel degelijk een reden om oorlog te gaan voeren.”
"Stel, Von der Leyen was omgekomen door deze verstoring", vervolgt Albrecht. "Dan was de situatie écht uitermate ernstig geweest. Er zou een bestuurlijke crisis in de Europese Unie ontstaan. Dit soort moorden en aanslagen zijn wel degelijk een reden om oorlog te gaan voeren."
'We moeten nu ook echt dingen gaan dóén'
Hoewel dit de eerste Russische aanval is op Van der Leyen, zijn de Russen al langer bezig om Westerse vliegtuigen te verstoren. Albrecht vertelt: "De Baltische staten, maar bijvoorbeeld ook Zweden, zeggen al jaren dat de Russen regelmatig vliegtuigsignalen verstoren op de Oostzee. Vorig jaar deden zij 120 meldingen, maar ik kan mij goed voorstellen dat dit probleem nog veel groter is dan het lijkt. Ze zullen veel bedreigingen geheim houden."
NAVO-chef Mark Rutte benadrukte gisteren dat hij de aanval op Von der Leyen "heel serieus" neemt en dat de alliantie "dag en nacht" werkt om nieuwe cyber- en hybride aanvallen te voorkomen. "We hebben beleid afgesproken om effectiever te zijn op dit gebied", aldus de secretaris-generaal.
Tweede Kamerlid Hans Vijlbrief (D66), ook aanwezig in de studio, hoopt dat we binnenkort iets van dat beleid gaan merken. "We moeten onszelf wakker schudden uit een slaap waar we veel te lang in hebben gezeten. Je ziet dat Rutte hier heel stevig op reageert, maar we moeten nu ook echt dingen gaan dóén."