Gebrek aan fatsoen in Den Haag is niet nieuw, stelt Sven Kockelmann: 'Rutte heeft dat gemaskeerd'
Sven Kockelmann ziet de felle Tweede Kamerdebatten anno 2025 met lede ogen aan. Sinds de vorige formatie is de vijandigheid onder politici, die volgens hem al een tijdje door de gangen van het Binnenhof sluimerde, in korte tijd flink uit de hand gelopen. De WNL-presentator vertelt in Goedenavond Nederland: "Mark Rutte heeft dat met zijn veertienjarig premierschap goed gemaskeerd."
"Het is allemaal veel ruwer dan vroeger", zegt Kockelmann. "Ik hoor nu dat Tweede Kamerleden en bewindspersonen bijna geen normaal menselijk contact meer hebben buiten debatten om." Dat gebrek aan persoonlijk contact heeft ook weerslag op de besluitvorming, vermoedt hij. "Als je een kabinet hebt dat gestoeld is op 32 zetels en met die verhoudingen zaken moet doen... Dan krijg je het moeilijk."
De sfeer in politiek Den Haag is echter niet van de een op de andere dag omgeslagen, aldus Kockelmann. "Dit is al een tijdje aan de gang, maar Mark Rutte heeft dat met zijn veertienjarig premierschap goed gemaskeerd. Hij moest altijd werken voor meerderheden, dronk wél kopjes koffie met collega's, begroette anderen vrolijk: 'Hey, hoi, leuk, gaaf!'
"Ik denk ook terug aan dat debat met Jesse Klaver, toen ze Rutte probeerden weg te sturen. Kort nadat Rutte zijn vertrek aankondigde, zei hij een-op-een tegen Klaver: 'Ik hou van je!'"
Fragment: Rutte zegt 'Ik hou van je' tegen Klaver in de Tweede Kamer, in 2023.
Voorstellingen van Wiegel en Den Uyl
Rutte nam daarmee een houding aan die eigenlijk beter aansluit op het politiek Den Haag van een paar decennia geleden. Kockelmann: "Het gevecht vond vroeger plaats vóór het groene gordijn, en na afloop konden politici samen nog prima een borrel drinken of een sigaar opsteken. VVD-leider Hans Wiegel stond bijvoorbeeld op goede voet met de leider van de communisten, nota bene!"
Kockelmann wijst op een bekend debat uit de jaren zeventig. Wiegel zei toen: "Hier worden de mensen opgevoed in de politiek van de illusie. Sinterklaas bestaat; daar zit hij, achter de tafel!" terwijl hij naar toenmalig PvdA-leider Joop den Uyl wees.
Fragment: Joop den Uyl en Hans Wiegel debatteren met elkaar in aanloop naar de verkiezingen in 1972.
De politici gingen fel tegen elkaar tekeer, maar van vijandelijkheid was volgens Kockelmann geen sprake. "Er was zó veel belangstelling voor dat debat en de onderlinge verhouding tussen Wiegel en Den Uyl was zó goed, dat ze dit debat met diezelfde grap daarna nog een keer hebben opgevoerd. Het waren twee voorstellingen, als het ware."
Kockelmann hoopt dat politici het persoonlijk contact buiten debatten om versterken, in navolging van de Haagse politici uit het verleden. "Iedereen kan in die onderlinge verhoudingen investeren door een beetje belangstelling voor elkaar te tonen en het allemaal niet zo persoonlijk te maken. Je kunt prima een pittig Kamerdebat voeren en na afloop gewoon normaal doen tegen elkaar. Je bent in functie! Fel debatteren hoort bij je instrumentarium."
CDA: dé partij van goede fatsoen?
Inmiddels lijkt één partij zich voor de aankomende verkiezingen vol te storten op het principe van fatsoen in de politiek: het CDA. Op de website van de partij prijkt het motto 'Een fatsoenlijk land' in koeienletters op de hoofdpagina. Daarnaast pleit partijleider Henri Bontenbal al maanden voor constructieve debatten. "Wij willen opvallen door normaal te doen en door fatsoenlijk en respectvol te zijn. Ik denk dat Nederland daarop zit te wachten", zei hij eerder in Goedemorgen Nederland.
Kockelmann betwijfelt echter of het CDA daadwerkelijk het fatsoen kan terugbrengen in de Haagse politiek. "Het CDA heeft ook een heel lange traditie in trukendozen. Daar kunnen we een hele avond over doorpraten..."