De schaduwkant van zelfdiagnose: foute informatie en volle wachtkamers

Misschien herken je het wel: je voelt je niet lekker, tikt je symptomen in op Google en voor je het weet ben je ervan overtuigd dat je een zeldzame en erfelijke ziekte hebt. Het fenomeen van online zelfdiagnose is inmiddels een vast onderdeel van onze tijd. Maar wat betekent dit voor onszelf en voor de huisarts?

Swanet Woldhuis, directeur van Thuisarts.nl, legt in de podcast Stand van Nederland: Generatie Next uit wat de gevolgen zijn van de grote hoeveelheid medische informatie die online te vinden is en wijst op de gevaren van verkeerde informatie: onjuiste of misleidende adviezen die mensen op het verkeerde been zetten en soms zelfs tot gezondheidsschade leiden.

Alles weten over de gevaren van verkeerde gezondheidsinformatie online? Luister naar de podcast van Stand van Nederland. De tekst gaat hieronder verder.

De keerzijde van eindeloos zoeken

Mensen die op internet gaan zoeken naar hun klachten, stuiten vaak op de meest ernstige ziektes. "Online zoeken op symptomen doen mensen vaak omdat ze op zoek zijn naar geruststelling", weet Woldhuis. "Of omdat ze willen weten wat ze moeten doen, of ze wel of niet een arts moet bellen. Het is dan cruciaal dat die informatie betrouwbaar is, zodat je op basis daarvan een goede keuze kunt maken."

Volgens Woldhuis is er tegenwoordig een overvloed aan gezondheidsinformatie, maar niet altijd van goede kwaliteit. "Soms is het onbewuste misinformatie. Bijvoorbeeld influencers die met de beste bedoelingen adviezen delen die gewoon niet kloppen. Maar er is ook desinformatie: bewust misleidende informatie, vaak met een commercieel doel. Angst aanjagen om producten te verkopen is voor sommige bedrijven een verdienmodel geworden. Sociale media versterken dat probleem enorm."

Huisartsenpraktijk onder druk

De gevolgen hiervan merkt de huisarts dagelijks. "Patiënten komen steeds vaker met vragen die ontstaan zijn door wat ze online tegenkomen. Dat kan gaan om foute informatie die ze meenemen de spreekkamer in. Huisartsen moeten dat dan eerst rechtzetten", legt Woldhuis uit. "Dat leidt tot onnodige consulten en zelfs gezondheidsschade. Denk aan mensen die geen zonnebrand meer gebruiken omdat ze online hebben gelezen dat het slecht zou zijn, met alle risico’s van dien."

De toenemende hoeveelheid desinformatie draagt bij aan de al bestaande druk op de huisartsenzorg. "We willen allemaal dat onze eigen huisarts tijd heeft voor de vragen die er écht toe doen", zegt Woldhuis. "Daarom is het belangrijk dat mensen betrouwbare bronnen gebruiken en alleen naar de huisarts gaan wanneer dat nodig is."

Extra taak erbij

Heeft de huisarts er door deze trend een nieuwe taak bij gekregen? "Het komt vaker voor dat we in een consult informatie moeten corrigeren", erkent Woldhuis. "Of het een extra taak is, wil ik niet zeggen, maar er kan daardoor wel een toenemende vraag ontstaan."

De oplossing? Kritisch blijven op online bronnen en gebruikmaken van betrouwbare platforms. "Dat mensen geïnformeerd willen worden, is juist heel erg goed", besluit Woldhuis. "En dat er meerdere kanalen zijn, daar is eigenlijk niets op tegen. Maar het is wel een probleem dat mensen de verkeerde informatie krijgen en dat dat leidt tot onnodig bezoek aan een huisarts."