JA21 wil minister van Overheidsefficiëntie: ‘Vinger op de zere plek’

In het verkiezingsprogramma van JA21, dat gisteren werd gepresenteerd staat een opmerkelijk voorstel: Nederland moet een minister voor Overheidsefficiëntie aanstellen, in navolging van de Verenigde Staten. Zouden wij baat hebben bij een Nederlandse variant van het Amerikaanse DOGE, dat dit jaar geleid werd door Elon Musk? 

"Nou... Ik hoop niet dat zo'n minister gaat handelen zoals Elon Musk heeft gedaan", reageert journalist Tom Staal in Goedenavond Nederland op NPO 1. Musk had toegezegd als minister van Overheidsefficiëntie twee triljoen dollar per jaar te besparen, maar dat is niet helemaal gelukt. Toen Musk uit zijn ambt stapte, had hij volgens het ministerie "slechts" 180 miljard dollar per jaar bespaard. Bovendien is een groot deel van die besparingen niet goed onderbouwd door het ministerie, volgens analyses van onder meer BBC, Politifact en The Wall Street Journal. Het aantoonbaar bespaarde bedrag lag in deze analyses nog lager dan het ministerie beweert.

"Maar toch, er is wél wat voor te zeggen", nuanceert Staal. "We horen heel veel partijen klagen over het dure "ambtenarenapparaat, omdat daar veel onnodig werk wordt verricht en bezuinigingen te halen zijn, maar een gedegen plan is er nooit gekomen."

ChristenUnie-lijsttrekker Mirjam Bikker sluit zich daarbij aan. In het verkiezingsprogramma van haar partij is "vereenvoudigen" een van de drie belangrijkste pijlers. "Ik vind het heel goed dat ze nu de vinger op de zere plek leggen. Wij hebben ook naar een aantal terreinen gekeken waar je een wirwar aan regelingen hebt. Denk aan sociale zekerheid, de administratie van ondernemers, vrijwilligersorganisaties."

"Weet je waar de efficiëntie ook écht te halen is? In de IT-systemen van de overheid", voegt boswachter Arjan Postma toe. "Het Openbaar Ministerie ligt op z'n gat. Alles is geprogrammeerd in programmeertaal Cobol, daar heb je werkelijk niks aan. Dan kunnen we wel gaan praten over efficiëntie, maar de apparatuur die ze anno 2025 gebruiken kun je vergelijken met stoomtreintje."

"Als een minister kracht kan zetten achter de vereenvoudiging van onze processen, lijkt mij dat hoe dan ook prima", concludeert Bikker. "We hebben al een Adviescollege Regeldruk Toetsing ingesteld, die heeft nog te weinig geholpen. Nu moeten we de weg naar verandering echt gaan inzetten."