Minister Brekelmans betreurt Israëlische aanval Gaza-Stad: 'Iedere dag wordt het leed groter'

“Deze stadsoorlog gaat heel veel slachtoffers opleveren.” Met die waarschuwing reageert demissionair minister van Defensie Ruben Brekelmans (VVD) woensdagavond op de Israëlische aanval op Gaza-Stad. In Goedenavond Nederland reageert hij op de militaire operatie, die volgens legerwoordvoerder Effie Defrin inmiddels in de buitenwijken van de stad is begonnen.

De situatie in Gaza-Stad is al weken precair. Israël voerde de afgelopen dagen meerdere luchtaanvallen uit op de buitenwijken van de stad, waarbij veel Palestijnen op de vlucht sloegen. Volgens The Jerusalem Post heeft het Israëlische leger inmiddels de controle over delen van die buitenwijken. Onafhankelijke bevestiging ontbreekt echter, omdat journalisten nauwelijks toegang hebben tot het gebied en veel communicatie-infrastructuur is vernietigd.

“Dit baart mij heel veel zorgen", reageert Brekelmans. "We begrijpen in principe dat de Israëliërs Hamas-terroristen willen uitschakelen. Maar om dat nu in Gaza-Stad te doen, waar honderdduizenden mensen in een heel klein gebied zitten zonder enige humanitaire hulp... Zo’n stadsoorlog gaat gewoon heel veel slachtoffers opleveren."

'Internationale gemeenschap heeft dit vrijwel unaniem afgeraden'

De aanval is het gevolg van een besluit dat het Israëlische kabinet eerder deze maand nam om Gaza-Stad volledig te bezetten. Die aankondiging leidde wereldwijd tot kritiek en onrust, onder meer van de Verenigde Naties en mensenrechtenorganisaties. In Israël zelf zijn de meningen over de operatie eveneens sterk verdeeld; ook veel reservisten zouden geen gehoor geven aan oproepen zich te melden voor dienst.

“Wij hebben Israël als internationale gemeenschap vrijwel unaniem afgeraden om de stad aan te vallen en dringen erop aan dat Israël naar een staakt-het-vuren toewerkt", voegt Brekelmans toe. "Wij zeggen: probeer nou die gijzelaars vrij te krijgen via onderhandelingen. Dat Israël nu toch besluit om aan te vallen, vinden we dan ook heel zorgelijk.”

De (beperkte) rol van Nederland

Nederland blijft desalniettemin druk uitoefenen op de regering van Netanyahu, benadrukt Brekelmans. "De eerlijkheid gebiedt mij wel te zeggen dat de rol van Nederland – en van ieder ander Europees land – op zich beperkt is. Maar we proberen wel verschil te maken. We proberen de druk te verhogen met sancties, we zijn bezig om met de EU handelsvoordelen terug te draaien, we voeren airdrops uit. Iedere druppel helpt, als het op Gaza aankomt."

Israël is echter niet de enige partij die actief onder druk gezet moet worden, benadrukt de VVD-bewindsman. “Natuurlijk moeten we Hamas ook onder druk zetten, want ook zij zouden de oorlog morgen kunnen beëindigen. Als zij morgen de gijzelaars vrijlaten en stoppen met terroristische acties, is het klaar. Dan denk ik niet dat de regering-Netanyahu draagkracht overhoudt om de oorlog voort te zetten. Nu voeren wij in Nederland niet direct druk uit op Hamas, maar we werken wel met regionale partners daar.”

Onderhandelingen wapenstilstand

De timing van de aanvallen lijkt voor Israël een tactisch doel te dienen; het land zou morgen reageren op een voorstel voor een staakt-het-vuren in Gaza. Hamas zou al akkoord zijn gegaan met dat voorstel, maar Israël neemt daar geen genoegen mee. Nu Gaza aangevallen wordt, lijkt die wapenstilstand ver weg.

Hamas heeft woensdag dan ook scherp uitgehaald naar Israël om het aangekondigde militaire offensief tegen Gaza-Stad. Volgens de Palestijnse groepering toont het plan "een flagrante minachting" voor de pogingen van internationale bemiddelaars om een staakt-het-vuren en een akkoord over de vrijlating van gijzelaars te bereiken.

"Deze aanval, vandaag, is zeker een middel om de druk op Hamas op te voeren", reageert Brekelmans. "Israël wil niet dat er nu weer een deel van de gijzelaars wordt vrijgelaten, zoals in dat voorstel staat. Zij willen dat in één keer alle gijzelaars vrijkomen. Maar vergeet hier niet: Hamas zet andersom ook druk op Israël. Zij blijven die gijzelaars vasthouden en gebruiken hun eigen bevolking als menselijk schild.”

Hoewel Brekelmans bezorgd is, blijft hij vastberaden om in samenwerking met internationale partners verandering teweeg te brengen. “Wij blijven ons inspannen om Israël de andere kant op te duwen, richting een staakt-het-vuren. Een heleboel partijen, waaronder het Westen en partners van de regio, hebben zich de afgelopen maanden tevergeefs ingezet om Israël op andere gedachten te brengen. Maar we moeten doorgaan, want iedere dag wordt het menselijk leed erger. Er gaan mensen dood, ze lijden honger. Het moet een keer stoppen.”