Niet alleen ASML, ook kleine bedrijven in Nederland doelwit van Chinese spionage

China vormt een structurele en groeiende dreiging voor de Nederlandse economie, kennisinstellingen en zelfs individuele burgers. Dat zegt inlichtingenexpert Willemijn Aerdts in de WNL-podcast Stand van Nederland. Waar landen als Rusland zich richten op snelle, ontwrichtende acties, kiest China voor een lange adem en een allesomvattende strategie. "Rusland is een orkaan, China is klimaatverandering", vat Aerdts samen.

Volgens Aerdts is China vastberaden om in 2049, honderd jaar na de oprichting van de Volksrepubliek, de grootste wereldmacht te zijn. "Ze willen economisch onafhankelijk zijn en andere landen juist afhankelijk maken van China", zegt ze. Dat doel bereiken de Chinezen onder meer door het grootschalig binnenhalen van intellectueel eigendom en onderzoeksresultaten, ook uit Nederland.

"Dagelijks worden bedrijven als ASML digitaal aangevallen. Vaak is niet direct te zien wie erachter zit, maar waar het wél bekend wordt, zien we dat China dit op industriële schaal doet."

Alles weten over hoe China Nederlandse kennis, bedrijven en universiteiten infiltreert? Luister naar de podcast van Stand van Nederland. De tekst gaat hieronder verder.

Universiteiten en toeleveranciers kwetsbaar

Niet alleen grote bedrijven staan in de schijnwerpers. Ook universiteiten en kleinere toeleveranciers zijn aantrekkelijke doelwitten. Aerdts: "Bij de TU Delft werkten Chinese onderzoekers en studenten aan projecten die relevant waren voor onze defensie-industrie. Die kennis kan, vrijwillig of onder druk, naar China vloeien."

Omdat bedrijven als ASML zich steeds beter beveiligen, verschuift de aandacht van spionnen naar de minder goed beschermde schakels in de keten. "Die toeleveranciers hebben minder middelen en dat maakt hen kwetsbaarder."

De 'hele-maatschappij-benadering'

Een belangrijk verschil met andere landen is dat China volgens Aerdts de hele samenleving mobiliseert om strategische doelen te behalen. "Ook wie niet voor de overheid werkt, kan worden ingezet. Ga je terug naar China, dan kun je onder druk gezet worden om kennis of data te delen."

Zelfs in Nederland verblijvende burgers, zoals gevluchte Oeigoeren, ervaren druk. "Zij krijgen telefoontjes, worden bedreigd, en soms wordt hun familie in China geïntimideerd", zegt zij.

Oeigoeren demonstreren op de Dam tegen de onderdrukking door de regering van China (Foto: ANP)

Waarschuwing aan bedrijven

De AIVD waarschuwt al langer voor Chinese cyberspionage, vooral gericht op vitale sectoren zoals energie, telecom en havens. Aerdts benadrukt dat bescherming niet alleen de verantwoordelijkheid van grote spelers is. "China gaat natuurlijk op zoek naar de meest kwetsbare schakel in een land als Nederland."

Volgens Aerdts wordt er in Nederland veel geïnvesteerd om deze dreiging het hoofd te bieden. "De overheid en zeker de AIVD adviseert bedrijven hierin. Er zijn ook steeds meer netwerken van bedrijven onderling die elkaar hierbij helpen. Ondanks dat het vaak concurrenten van elkaar zijn, zie je dat ze elkaar proberen te helpen. De noodzaak wordt dus erkend en dat moet ook wel."