Mensen zijn polarisatie over Gaza zat: 'Als je de situatie in Gaza een genocide noemt, ben je een Hamas-lover'

De polarisatie rondom de oorlog in Gaza zorgt voor steeds meer frustratie in de samenleving. Volgens gedragswetenschapper Tom de Bruyne zijn mensen klaar met de harde tegenstellingen. "Als je de situatie in Gaza een genocide noemt, dan ben je eigenlijk een Hamas-lover. Mensen beginnen dat steeds meer zat te worden", zegt hij in Goedenavond Nederland op NPO 1.

De Bruyne ziet tekenen van verandering. Volgens hem begint er langzaam een middenweg zichtbaar te worden. "Ik denk dat dit komt omdat we steeds meer zien dat ook de mensen in Israël zelf in opstand komen. Nu krijgen we eigenlijk de kans om het op een wetenschappelijke manier te bekijken."

Twee kampen

De Bruyne ziet hoe maatschappelijke thema’s steeds vaker worden gebruikt als een soort identiteitsproef. "We zijn steeds meer aan het polariseren met elkaar en dat doen we op basis van een bedreigde identiteit. Dat duwt ons in twee kampen: aan de ene kant de hele rechtse mensen die het gevoel hebben dat hun wereld wordt bedreigd en afgepakt. Al dit soort onderwerpen, zoals Israël, zijn een soort test of iemand tot het kamp behoort of niet."

Hij noemt een aantal voorbeelden. "Als jij voor windmolens bent, dan ben je een klimaatgekkie die het land vol wil zetten met klimaatminaretten. Of eet je liever vegan bitterballen, dan ben je iemand die een middelvinger opsteekt naar het platteland. We geraken steeds meer in een soort stammenstrijd met elkaar en je standpunt over één ding wordt gelijk afgemeten tot welk kamp je behoort. Het wordt door politiek en sociale media aangezwengeld."

Prediker, procureur en politicus

Toch kunnen mensen aan deze kampen, waaronder over het Gazaconflict, ontsnappen, want je hoeft namelijk niet per se een kant te kiezen. "Je kan dit niet oplossen met feiten. Er is een psychologische studie die aangeeft dat, wanneer we andere proberen te overtuigen, we drie modi hebben. De prediker, de procureur en de politicus."

"De prediker is er vooral op uit om te beargumenteren waarom zijn of haar standpunt de juiste is. De procureur doet het omgekeerde en probeert te beargumenteren waarom jij wel of geen gelijk hebt. En de politicus probeert je eigenlijk te verleiden tot het veranderen van je standpunt."

Zolang we in deze identiteiten vast blijven zitten, zijn we volgens De Bruyne alleen maar bezig om vanuit een bepaald perspectief naar de situatie te kijken. "Er is een manier om hieraan te ontsnappen: de vierde modus. Als we mensen willen overtuigen, moeten we in de modus gaan van de wetenschapper. Niet de wetenschapper die zegt alles te weten, maar juist de wetenschapper die zegt: ik heb geen idee. Omdat de situatie zo complex is."

Dialoog, geen veroordeling

Volgens De Bruyne opent die houding ook de deur naar dialoog, in plaats van veroordeling. "Dat men zich afvraagt wat er nodig moet zijn om ze terug aan de onderhandelingstafel te krijgen. Zodra we in die modus komen, zijn we ook bereid om niet meer elkaar de maat te nemen en om niet meer te doen zoals de Telegraaf-columnisten doen: 'Jij bent tegen wat er gebeurt in Gaza, dus dan ben jij een linkse, knettergekke Hamasterrorist.'"