Zet je schrap, hevige turbulentie gaat vaker voorkomen: 'Stewardessen knalden tegen het plafond'

Iedereen die weleens vliegt, herkent het fenomeen: turbulentie. Meestal is een beetje schudden onderweg geen enkel probleem, maar toch raakten tientallen passagiers op een vlucht van Salt Lake City naar Amsterdam gewond toen hun Airbus A330 in zware turbulentie terechtkwam. Wetenschapsjournalist Diederik Jekel legt uit hoe dit kon gebeuren én waarom we in de toekomst meer turbulentie mogen verwachten.

"Op het moment dat je een overgang in de lucht hebt, kan de draagkracht wegvallen", legt Jekel uit in Goedenavond Nederland op NPO 1. Denk aan een vliegtuig die door een wolk vliegt of over een gebergte, waar door verschillende luchtbewegingen meer instabiliteit is. "Dan zakt een vliegtuig een stuk omlaag. En dat toestel kan zomaar sneller omlaag gaan dan jij."

Stewardessen knalden tegen plafond

Dat gebeurde precies aan boord van het toestel van Delta Airlines. Er brak paniek uit toen het vliegtuig plotseling hevig begon te schudden, een paarhonderd meter steeg en binnen luttele seconden weer een paarhonderd meter naar beneden zakte. Het vliegtuig moest uiteindelijk een noodlanding maken in Minneapolis. 25 mensen werden naar het ziekenhuis vervoerd.

Een passagier blikt terug op de angstaanjagende vlucht. "Het ergste was dat ze rondreden met de karretjes", doelt ze op de stewardessen die tegen het plafond werden gesmeten. "Als je je gordel niet om had, knalde je eerste tegen het plafond. De stewardessen vielen daarna op de grond, net als de karretjes. Het gebeurde een paar keer, het was heel eng."

Clear Air Turbulence

Waar het Delta Airlines-toestel in terechtkwam was zogeheten Clear Air Turbulence, een vorm van turbulentie die optreedt zonder dat er zichtbare wolken of stormen aanwezig zijn. Zo kunnen onzichtbare verschillen in luchtstromen voorkomen op kruishoogte en aan de randen van deze stromingen ontstaan scherpe overgangen in windsnelheid.

We horen vaker op het nieuws dat een vliegtuig in heftige turbulentie terechtkomt. Vorig jaar overleed zelfs iemand door turbulentie tijdens een vlucht van Singapore Airlines. Het slachtoffer had zijn gordel niet om, sloeg met zijn hoofd tegen het plafond en kreeg vervolgens een hartaanval. Toch blijft een dode als gevolg van turbulentie zeer zeldzaam.

Door de opwarming van de aarde is de kans groot dat je vaker in turbulentie terechtkomt tijdens een vlucht, omdat het weer onstuimiger wordt. "Temperatuurveranderingen bepalen de dichtheid van de lucht", aldus Jekel.

Gordel om noodzakelijk?

Door alle verhalen heeft de wetenschapper altijd braaf zijn gordel om. "Omdat ik ooit als kind had gehoord dat iemand een keer bij turbulentie zijn nek gebroken had. Ik ben niet bang voor vliegen, maar je bent afhankelijk van de lucht om je vliegtuig omhoog te houden."

Toch hoeven mensen zich niet direct zorgen te maken, stelt Jekel reizigers gerust. Turbulentie is volgens hem in het algemeen niet gevaarlijk. "Meestal is turbulentie geen probleem."