Tim Hofman over toename van verminkingen na cosmetische ingrepen: 'Een bevoegd arts is niet altijd bekwaam'

Botox, fillers, borstvergrotingen: cosmetische ingrepen worden steeds normaler, maar gaan ook steeds vaker mis. Consumenten blijven vervolgens achter met teleurstellende resultaten en soms zelfs met ernstige verminkingen die nazorg vereisen. Waar gaat het mis? Tim Hofman ging voor zijn programma BOOS op onderzoek uit. "Het feit dat een arts met BIG-registratie bevoegd is, betekent niet altijd dat die ook bekwaam is", zegt hij in Goedenavond Nederland.

"Ik zag aan mijn ene borst een prachtige roze tepel. En aan mijn andere borst... Die was donkerblauw, paarsig. En de tepel zelf was zwart. Uiteindelijk dreigde het weefsel eruit te vallen. Ik moest vijf hersteloperaties ondergaan."

Dat vertelt Lieke, die een borstvergroting onderging bij de Boerhaave Kliniek, ontroerd over ernstige tepelnecrose die ze ontwikkelde na haar behandeling in een nieuwe aflevering van BOOS. "Ze heeft veel emotionele schade en worstelt met PTSS", vertelt Hofman. Jaren later wacht ze nog altijd op een excuus - en op een vergoeding voor de extra kosten die ze moest maken.

Lieke is lang niet de enige met zo'n aangrijpend verhaal, vertelt Hofman. "Wij krijgen hier al berichten over binnen sinds het programma begon. We besloten daarom om het groots op te pakken en onderzoek te gaan doen."

Schoonheidsidealen voor vrouwen

Hofman besloot eerst in kaart te brengen waarom commerciële klinieken de afgelopen jaren als paddenstoelen uit de grond schieten. "Het begint allemaal met schoonheidsidealen en social media, vooral gericht op vrouwen. Ik wil niet mansplainen, maar vrouwen horen heel vaak linksom of rechtsom dat ze niet mooi genoeg zijn en moeten veranderen. Daardoor wordt de vraag naar cosmetische zorg groter. Behandelaren die snel geld willen verdienen, spelen daarop in en starten een kliniek."

Bevoegd versus bekwaam

En omdat deze nieuwe klinieken snel veel geld willen verdienen, schiet de kans op complicaties na een behandeling omhoog. Dat heeft niet alleen te maken met nalatigheid in de behandelkamer, maar ook met de vaardigheid van behandelaren. 

Hofman vertelt: "Het feit dat een arts met BIG-registratie bevoegd is, betekent niet dat die ook bekwaam is. Iedere arts met een BIG-registratie is, afhankelijk van opleiding en regelgeving, bevoegd om bepaalde cosmetische behandelingen uit te voeren. Dat wordt allemaal gespecificeerd in het Kwaliteitskader cosmetische zorg. Maar: een arts mag zelf afwegen of hij of zij ook bekwaam genoeg is om zo'n behandeling uit te voeren. De regels daarvoor zijn veelal vaag, dat is een soort WC-eend-constructie in Nederland. Dan kan het dus gebeuren dat een tandarts zich op eigen initiatief ineens gaat bemoeien met een vulva om extra geld te verdienen. En daar gaat veel mis."

Dat was ook het geval bij de behandelaar van Lieke, aldus de journalist. De arts verdoezelde signalen die erop wezen dat hij onbekwaam is. "Je zag het al op zijn website. Daar stond wél duidelijk uitgeschreven wat zijn hobby's zijn, maar niet dat hij door de tuchtraad al een keertje op zijn vingers getikt is en drie maanden geschorst is, wat echt een zware berisping is." Toen Lieke erop wees dat ze klachten ontwikkelde, weigerde de arts dan ook verantwoordelijkheid te nemen en haar te helpen. Dat gebeurt vaker, ziet Hofman. "De nazorg is wat dat betreft ook echt een probleem."

Impasse

Er zijn al pogingen gedaan om de bekwaamheidseisen in de sector aan te scherpen, maar zonder resultaat. In juli 2024 probeerde CDA-politicus Krul in te grijpen nadat plastisch chirurgen hun zorgen over de bekwaamheid van cosmetisch artsen hadden geuit in Nieuwsuur. Toenmalig zorgminister Fleur Agema zei daarop dat politiek ingrijpen niet nodig was, omdat zij geen signalen had gekregen van "eventuele misstanden." Volgens de minister moest de sector in de eerste plaats zelf de verantwoordelijkheid nemen om zulke eisen op te stellen.

Daardoor zit de sector in een impasse, ziet Hofman. "Er speelt nu continu - gechargeerd gezegd - een soort loopgravenoorlog tussen bevoegde en bekwame artsen. De een zegt: ik vind dat ik dit wel mag doen. De ander zegt: jij mag dat helemaal niet doen. En het toezicht van de inspectie is volgens de sector ondertussen niet voldoende, ziet de sector."

Wat als je toch een cosmetische ingreep wil?

Voorlopig lijken veranderingen in de cosmetische sector dus nog niet in zicht. Hofman wil consumenten die een cosmetische ingreep overwegen dan ook vooral adviseren om onderzoek te doen voordat ze met een kliniek in zee gaan. "Als je een ingreep overweegt, moet je denken aan de drie B's: behandeling, BIG-registratie en bekwaamheid. Onderzoek eerst welke behandelingen een kliniek biedt en check de BIG-registratie van de arts. Met andere woorden: kijk even of je behandelaar wel degelijk een bevoegde arts of chirurg is."

"Tot slot moet je goed kijken of de behandelaar ook bekwaam is. Dat is lastig, want een kwart van de klinieken zegt niks over bekwaamheid op hun website. Het kan in dat geval helpen om te kijken naar recensies op internet. Hebben mensen een goede ervaring gehad bij de kliniek?"

Ondertussen benadrukt hij dat extra aandacht voor de misstanden in de cosmetische wereld noodzakelijk is. "De afgelopen jaren zijn er honderden klinieken bijgekomen. Reken een decennium verder, en dan concludeer je toch echt dat dit soort misstanden in de toekomst niet minder zullen gaan plaatsvinden."