Israël valt van voetstuk voor Ronit Palache: 'Echt een immens groot verdriet'

Journalist Ronit Palache kan niet meer met de bril van haar jeugd naar Israël kijken. Door het geweld in Gaza is het land voor haar van een voetstuk gevallen. "Het is echt een immens groot verdriet om een land te zien dat zo’n belofte in zich heeft, een plek waar mensen die op zo’n grote schaal vervolgd zijn terechtkonden, het niet heeft kunnen opbrengen om andere mensen niet zulk leed te berokkenen."

Palache is Joods en geboren in Nederland. Over Israël werd door haar ouders verteld. "Ik denk dat veel Joden in Nederland – in ieder geval ik – zijn opgevoed met het idee dat Israël een soort belofte in zich droeg. Dat na de verschrikkingen van de Holocaust, Israël een soort plek was waar Joden veilig konden zijn. Een safe haven", begint Palache in Goedenavond Nederland op NPO 1.

"Niet eens veilig in de fysieke vorm. Er waren altijd vijandige buurlanden die Israël bestookt hebben met raketten, bomaanslagen en busaanslagen. Maar veilig in de zin dat je er als Jood Joods kan zijn, zonder dat je antisemitisch wordt bejegend. Daarbij kwam het beeld van Israël als enige democratie in het Midden-Oosten, met een leger met een hoog moreel. Het is een verhaal wat je je hele leven hoort, waardoor je een bepaalde verbondenheid voelt met Israël."

Die verbondenheid is er nog steeds, maar het beeld is veranderd. "De verbondenheid ontslaat je dat niet van de plicht om ook te vinden dat wat nu gebeurt, te ver gaat", zegt Palache over het geweld in Gaza. Ze moest een proces doormaken om tot dat inzicht te komen. Een gesprek met een vriend, voormalig correspondent in de regio, opende haar ogen.

Hij was kritisch op Israël. Toen Palache zei dat ze daar verdriet van had, stelde hij haar een confronterende vraag. "Hij vroeg: ‘Wat vind je erger? Dat dit allemaal gebeurt, of dat ík het benoem?’ Dat was een pijnlijke vraag, omdat ik wist dat ik moest antwoorden: dat het gebeurt."

'Als ik iets vind, ben ik 'de Jood''

Palache is inmiddels kritisch op de regering van premier Benjamin Netanyahu. "Wat alleen zo lastig is: we zijn in de tribale situatie verzeild geraakt waarin, als ik iets vind, ik meteen 'de Jood' ben die iets vindt. Ik zeg het niet als Jood." De enige voorwaarde voor medemenselijkheid is mens zijn, benadrukt Palache. "Je hoeft niet een moeder te zijn om het erg te vinden dat kinderen niks te eten hebben."

"Je hoeft geen moslim of Palestijn te zijn om te snappen dat wat er nu in Gaza en de Westelijke Jordaanoever gebeurt, absoluut niet deugt. En je hoeft niet een Jood te zijn om te snappen dat wat Hamas heeft aangericht op 7 oktober een kolossaal trauma is, iets ongelofelijks wat er is gebeurd in de Israëlische geschiedenis"

Ze hekelt de polarisatie. "Ik zei iets over Israël en iemand schreef op LinkedIn: 'eindelijk Joodse zelfreflectie'. Maar ik ben gewoon iemand die iets vindt. Joden zijn ook mensen", zegt ze. "Ik wil niet voor welk karretje dan ook gespannen worden." Met 'Joden tegen Israël'-protesten voelt ze zich niet verbonden. "Je hoeft niet Joods te zijn om nee tegen geweld te zeggen. Met een medemenselijke blik kun je zeggen: dit kan niet."

Ze roept op tot begrip voor Nederlandse Joden. "Joden buiten Israël betalen een prijs voor wat er is gebeurd. Er zijn nauwelijks Joodse evenementen mogelijk, er worden kinderen gepest die naar Joodse scholen gaan, er worden voortdurend Joden aangesproken op wat in Israël gebeurt. Dat moet niet."

"En wat ook niet moet, is dat je zó vastzit in je eigen solidariteitsgevoel en dat verhaal over Israël zó blijft vasthouden, dat je niet meer je ogen kunt openen voor wat er met mensen gebeurt die misschien niet tot je eigen groep behoren. Je voelt je gegijzeld door een bepaalde solidariteit."

Israël valt van voetstuk

Israël is voor Palache van een voetstuk gevallen. "Het is echt een immens groot verdriet om een land te zien wat zo’n belofte in zich heeft, een plek waar mensen die op zo’n grote schaal vervolgd zijn terechtkonden, het niet heeft kunnen opbrengen om andere mensen niet zulk leed te berokkenen."

Ze schreef er een column over voor Trouw, waar ze veel positieve reacties op kreeg. "Wat ik ook vervelend vind, is dat je soms complimenten krijgt van mensen van wie je het eigenlijk niet wil. Ze denken dan: ze hoort nu in onze club. Nee, ik hoor niet in een club."

"Je wordt heel erg gechanteerd: als je je niet uitspreekt, ben je medeplichtig. Dat kan allemaal wel zijn, maar het is een proces. Het heeft even geduurd. Voor veel mensen heeft het veel te lang geduurd, dat kan. Je kunt nog steeds van een land houden en zien waar het nu naartoe is afgedreven. Dat is iets waar ik verdriet van heb."