Zullen bangalijsten ooit verdwijnen? 'Die gesprekken gaan achter de schermen gewoon door'
Vier studenten van het Utrechtsch Studenten Corps (USC) worden door het Openbaar Ministerie (OM) vervolgd voor het verspreiden van een zogenoemde ‘bangalijst’, in de vorm van een PowerPoint-presentatie. In Goedenavond Nederland op NPO 1 reageert advocaat Royce de Vries positief op dat besluit. Maar of we in de toekomst aanzienlijk minder slachtoffers zullen zien, is volgens politiek verslaggever Mats Akkerman maar de vraag.
De 'bangalijst' in kwestie - 'banga' staat in straattaal voor 'slet' - ging vorig jaar rond. De lijst bevatte namen, foto’s en persoonlijke gegevens van vrouwelijke studenten, met daarachter seksuele en beledigende opmerkingen. Het OM noemt de inhoud van het document "beledigend" en vervolgt de studenten voor het verspreiden ervan.
De Vries noemt de vervolging een belangrijke stap. "Je zou misschien denken dat zulke bangalijsten niet meer van deze tijd zijn, maar naar mijn idee is het juist van deze tijd. Door de digitalisering zien wij op ons advocatenkantoor dat er vaak aanstootgevende informatie verspreid wordt. Dat mensen gevoelige berichten en foto's doorsturen, ook in groepsapps, die niet voor een breder publiek bestemd zijn. Dertig jaar geleden was dat ondenkbaar; dan moest je zulke berichten bij wijze van spreken met de post doorsturen."
“Je zou misschien denken dat zulke bangalijsten niet meer van deze tijd zijn, maar naar mijn idee is het juist van deze tijd.”
Dat zulke denigrerende berichten een grote impact hebben op de mentale gezondheid van de vrouwen, weet De Vries al te goed. "Ik heb met eigen ogen gezien wat de gevolgen zijn voor mensen die dit overkomt. In sommige gevallen worden slachtoffers zelfs suïcidaal", benadrukt de advocaat.
Marianne van den Anker is eveneens optimistisch over het ingrijpen van het OM. "En: je ziet nu ook steeds meer dat de vrouwen van de UVSV, onder leiding van voorzitter Marielotte Riedstra, zelf een vuist maken tegen dit soort lijsten", aldus de Rotterdamse ombudsvrouw. "Zij zeggen steeds vaker: we accepteren dit niet meer. En laten we eerlijk zijn, het is ook gewoon afschuwelijk."
De buitenkant van het pand van het Utrechtsch Studenten Corps (USC), waar de vier studenten een 'bangalijst' opstelden. Let op: artikel gaat verder onder de foto.
'Er zullen altijd dingen gezegd worden die niet kunnen'
De vervolging door het OM stemt niet iedereen hoopvol. Mats Akkerman, zelf oud-student uit Leiden, vertelt: "Ik ga het niet voor deze jongens opnemen, want zo’n lijst maken met adresgegevens en telefoonnummers kán gewoon niet. Maar ik denk niet dat dit jongens waren met een slechte intentie. Die hebben gewoon met elkaar in een kamer gezeten, een paar biertjes gedronken... En ja, dan ga je met elkaar een beetje brallen, praten over vrouwen. In vrouwelijke studentenhuizen gebeurt dat ook omgekeerd, weet ik uit ervaring."
“We moeten zeker niet denken dat dit allemaal zal verdwijnen nu de studenten onder de loep liggen.”
"We moeten zeker niet denken dat dit allemaal zal verdwijnen nu de studenten onder de loep liggen", stelt Akkerman. "De gesprekken gaan achter de schermen gewoon door. Er zullen altijd dingen gezegd worden die niet kunnen - niet alleen bij studentenverenigingen, maar ook op andere plekken. Voetbalclubs, en zo."
Digitale opvoeding
De Vries erkent dat studenten altijd dingen zullen zeggen worden die eigenlijk niet kunnen. Dat hoeft ook niet direct te leiden tot een vervolging: "Het privé maken van zulke lijsten met privacygevoelige informatie is in wezen niet eens strafbaar. Het grote probleem zit hem in het delen van zulke documenten, waardoor de informatie zich als een soort inktvlek door een sociale kring verspreidt."
De advocaat denkt dat meer digitale opvoeding voor jonge mannen én vrouwen in dat opzicht een verschil kan maken: "Waarom krijgen zij geen les over het digitale domein, hoe je omgaat met sociale media en WhatsApp? Dat is belangrijk, maar wordt in ons onderwijssysteem volledig ondergesneeuwd."
Tv-recensent Angela de Jong sluit zich daarbij aan. "Mensen moeten stoppen met lacherig doen over dit soort lijstjes. Denk je eens in: wat als dit mijn moeder of dochter was overkomen? Die verantwoordelijkheid ligt niet alleen bij scholen: ga zelf eens met je kinderen in gesprek over dit soort gevoelige thema's."
De vier studenten die vervolgd worden, moeten binnenkort voor de rechter verschijnen. De Universiteit Utrecht en de Hogeschool Utrecht besloten eerder al om de subsidie aan het USC tijdelijk stop te zetten. De vereniging stelde interne straffen in, maar koos bewust niet voor een royement van de betrokken leden.