TikTok-trends groot gevaar voor jongeren: 'Het puberbrein is nieuwsgierig en onvoorspelbaar'

Bierdoppen doorslikken of je keel dichtknijpen tot je bijna flauwvalt. TikTok-trends zijn een groot gevaar voor jongeren, maar toch is er weer een nieuw fenomeen: het spuiten van deodorant op je lichaam, net zo lang tot het pijn doet. Inmiddels zijn meerdere jongeren in het ziekenhuis beland. "Ik heb een kind van elf, ik vind dit heel eng", reageert journalist Fidan Ekiz in Goedenavond Nederland op NPO 2.

Drie tieners in twee weken werden met brandwonden opgenomen na het uitvoeren van de deochallenge. "Dit past in een reeks zelfbeschadigende trends die zich de afgelopen tien jaar in rap tempo opvolgen. Zoals de chokechallenge, waarbij je jezelf of de ander net zolang laat stikken totdat diegene net niet flauwvalt. In 2017 is een tiener daarbij omgekomen en begin dit jaar ook", uit Ekiz haar zorgen.

Jongeren die elkaar aansteken zijn tussen de elf en zeventien jaar. Volgens Ekiz ontstaan deze 'challenges' door een combinatie van hersenontwikkelingen. "Het puberbrein is nieuwsgierig en onvoorspelbaar. Ze kunnen niet goed inschatten wat de gevaren en risico's zijn. En ze ervaren groepsdruk." Ook willen ze erkenning en likes, ziet ze. De opkomst van sociale media maken dit soort challenges "net nog wat spannender".

Onderwijs loopt achter

Ekiz probeert altijd bij te houden welke trends nu rondgaan, om haar zoon te beschermen. Ze vraagt aan hem of hij een trend kent en of dit bij hem op school wordt gedaan. "Op gegeven moment begon hij over de trust fall. Dan kun je je laten vallen en dan moet je hopen dat iemand je opvangt."

Ze vindt zelf dat bewustwording van deze trends onderdeel moet zijn van opvoeding en onderwijs. Het probleem is alleen dat scholen vaak niet (op tijd) weten wat er speelt. "Heb je daar niet de overheid voor nodig? Bijvoorbeeld een ministerie met vaardige mensen die goed in de gaten houden wat er speelt en scholen berichten sturen wat er nu gaande is."

Ouders: voer deze gesprekken

Cyberexpert Dave Maasland legt uit hoe jongeren verstrikt kunnen raken in een trendbubbel. "Als je zoekt op challenges, raak je in een fuik met meer challenges. Praat met je kind hierover, hoe zijn of haar dag online was. Het klinkt cheesy, maar dat zijn de gesprekken die je moet hebben."

Hij vindt niet dat ouders in de telefoon van hun kind moeten kijken, maar "als je richting de leeftijdsgrens van elf gaat, moet je ervoor zorgen dat je dit vroeg bespreekt met je kind. Dan is het oké waar hij of zij op zoekt."

In de telefoon kijken door ouders kan zelfs averechts werken. "Jongeren gaan dan naar platforms toe waar geen toezicht is. Dan is het nog veel erger. Het gaat in de politiek veel te veel over verbieden en veel te weinig over weerbaarheid en preventie."