Jort Kelder houdt rekening met nieuwe linkse partij: 'Er moet iets gebeuren'

Opiniemaker Jort Kelder sluit niet uit dat er een nieuwe partij op links ontstaat na de ophef over de motie van GL-PvdA voor een tijdelijk volledig wapenembargo tegen Israël. Zo’n verbod zou ook de mogelijkheid tot zelfverdediging belemmeren.

Hoewel de motie van Kamerlid Kati Piri werd verworpen in de Tweede Kamer, kreeg zij brede steun onder GL-PvdA-leden op de partijcongressen. Binnen de partij leidde dat tot spanningen. Bekende PvdA’ers als Lodewijk Asscher, Job Cohen en Gerdi Verbeet spraken zich openlijk uit tegen de motie. Verbeet, voormalig Kamerlid Lutz Jacobi en oud-wethouder Reshma Roopram besloten hun lidmaatschap op te zeggen.

Asscher zei na afloop van een toespraak tijdens de Nacht van de Verlichting in de Waalse Kerk in Amsterdam dat hij twijfelt of zijn band met de partij nog houdbaar is. "Misschien maakt de partij zich van mij los." Partijleider Frans Timmermans gaf aan met hem in gesprek te willen. "Ik wil van hem horen waarom hij dat zo voelt", zei hij in de talkshow Humberto.

Verbeet kondigde haar vertrek aan nadat ze zich stoorde aan de gang van zaken tijdens het congres. Volgens haar werden tegenstanders van de motie uitgejouwd. "Er is weinig ruimte voor andere opvattingen, terwijl de partij juist een debatcultuur wil uitdragen", zei ze bij Nieuwsuur. De motie zelf noemde ze "een uiting van links populisme". Timmermans noemde haar vertrek "heel verdrietig". 

'Voor zo'n familie komt het zó hard aan'

Techexpert Ben van der Burg zegt in Goedenavond Nederland dat hij Verbeets vertrek niet begrijpt. Hij verwees naar Jeff Bezos, oprichter van Amazon, die het principe 'you disagree, but you commit' aanhangt. "'Ik ben het niet met je eens, maar wij staan ergens voor en gaan het doen'."

Dat het Verbeet volgens hem ook moeten doen. "Ze ís PvdA. Dan is het even niet wat jij wil, maar ze is het al heel haar leven. Ze heeft heel veel betekend. Dan moet je ook comitten."

Daar is Jort Kelder het niet mee eens. "Ja, maar Ben... Als je de paraplu boven Israël weghaalt... En dan heet je Asscher of dan heet je Oudkerk, dat zijn mensen met een Joodse achtergrond. Wat je er verder ook van vindt, maar dat komt zó hard aan bij zo'n familie", zegt Kelder over de motie van Piri.

"Voor hen is dit een rode streep", vervolgt Kelder. "Het partijbestuur had ook kunnen zeggen: 'Misschien is dit iets te kwetsend', want defensieve wapens zijn in de westerse wereld volgens mij toegestaan." Van der Burg erkent: "Ze hadden het niet moeten doen, beter moeten afwegen, beter moeten luisteren. Maar als je eenmaal die beslissing hebt genomen, denk ik: af en toe kan je ook comitten."

Nieuwe partij?

Sinds de motie hebben 350 PvdA’ers en 140 leden van GroenLinks hun lidmaatschap opgezegd. Tegelijkertijd hebben zich in dezelfde periode honderden nieuwe leden aangemeld. Kelder vraagt zich dan ook af wat de gevolgen zullen zijn voor GL-PvdA bij de Tweede Kamerverkiezingen in oktober.

"De verkiezingen zijn bovendien nog best wel ver weg. We hebben de hele zomer nog te gaan, maandenlang", zegt hij. "Het kan ook zijn dat dit een generatieconflict wordt binnen GL-PvdA. De jongeren hebben de geschiedenis van de oorlog niet. Ze denken niet: 'Joh, Israël, veeg het van de kaart', maar het kan ze niet zoveel schelen, want Israël is nu de agressor."

"Andere partijen wrijven in hun handen en denken: dit is een blunder van Timmermans, maar ik weet niet of het per se in zijn nadeel werkt", zegt Kelder over de mogelijke gevolgen bij de stembusgang. Tegelijkertijd sluit hij niet uit dat er een nieuwe linkse partij kan ontstaan vanuit de vertrokken PvdA’ers. "Ik denk dat er een splitsing kan komen."

Hij denkt namelijk niet dat Verbeet en Cohen zich thuis zullen voelen bij bijvoorbeeld D66. "Er moet dus iets gebeuren. Dan komt er misschien een afsplitsing, zoals met DS'70, toen eind jaren zestig Nieuw Links de PvdA overnam." Zo'n partij wordt overigens niet heel groot, denkt Kelder. "Twee of drie zetels. Meer zal het niet zijn."