Politie hield geen rekening met flitsaanvallen rond Ajax - Maccabi

De politie in Amsterdam heeft tijdens de geweldsexplosie rond de voetbalwedstrijd Ajax - Maccabi Tel Aviv professioneel en met grote inzet gehandeld. Maar het politieoptreden werd bemoeilijkt door de snelle verspreiding van geweldsoproepen via sociale media en de onvoorspelbaarheid van de relschoppers. Dit concludeert de Inspectie Justitie en Veiligheid in het maandag gepubliceerde rapport over de aanpak van de ongeregeldheden in Amsterdam in november vorig jaar.

Volgens de inspectie had de politie zich grondig voorbereid op de wedstrijd en de herdenking van de Kristallnacht, maar voorzagen de vooraf opgestelde scenario's niet in de snelle en moeilijk te volgen verplaatsingen van relschoppers en de plotselinge escalatie van geweld.

Grootschalige rellen

Op meerdere plekken in de stad werden fans van Maccabi Tel Aviv of mensen met een joodse achtergrond doelwit van bedreiging, intimidatie en mishandeling. "De escalatie in de nacht van 7 op 8 november toont aan dat zich situaties kunnen voordoen die buiten de vooraf uitgewerkte scenario's vallen", concludeert de inspectie. Politieteams opereerden verspreid in de stad en het was lastig om het overzicht volledig te behouden.

"De rol van sociale media blijkt van grote invloed op het verloop van de gebeurtenissen; oproepen en beelden verspreiden zich razendsnel, versterken bestaande spanningen en kunnen binnen korte tijd leiden tot groepsvorming en confrontaties op straat. Relatief kleine incidenten, zoals het weghalen van een Palestijnse vlag door Maccabi-supporters, worden binnen minuten gedeeld, geïnterpreteerd en uitvergroot."

ME volstaat niet altijd

Volgens de inspectie volstaan traditionele middelen als de inzet van de ME niet altijd. "Flitsaanvallen door kleine groepjes relschoppers, gebruik van taxi's en scooters voor snelle verplaatsing en het gericht zoeken naar joodse personen op straat stellen andere eisen aan de aanpak."

De inspectie onderzocht ook de rol van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid. De NCTV meldde vooraf dat er geen terroristische dreiging was rond de Kristallnachtherdenking en heeft daarmee "conform haar taken gehandeld". Wel adviseert de inspectie om in de analyses helder te communiceren over de taken en begrenzingen van de NCTV, om misverstanden te voorkomen.

In de loop van de dag volgt nog een rapport over de ongeregeldheden. Dat is gemaakt in opdracht van de gemeente Amsterdam en gaat over het optreden van de gemeente en het stadsbestuur.

Van Weel belooft verbetering

Justitieminister David van Weel (VVD) belooft lessen te trekken uit het inspectierapport. De demissionaire bewindsman erkent in een Kamerbrief dat de communicatie van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) beter kan. Daarom past hij binnenkort het document aan met de werkafspraken tussen NCTV en andere organisaties die betrokken zijn bij het beveiligen van onder meer mensen die gevaar lopen.

Volgens de Inspectie Justitie en Veiligheid heeft de NCTV "conform haar taken gehandeld" door vooraf te melden dat er geen terroristische dreiging was. Wel vinden de inspecteurs dat de coördinator beter kan communiceren over zijn taken en begrenzingen, om misverstanden te voorkomen.

De minister werkt ook al langer aan een wetsvoorstel dat de politie meer mogelijkheden geeft om mee te kijken bij chatgroepen.