Fidan Ekiz betreurt verdeeldheid rond Gaza-oorlog: 'Maak je eigen emoties niet belangrijker dan die van de ander'

De oorlog in Gaza zorgt voor onderlinge spanningen in Rotterdam, stelde burgemeester Carola Schouten gisteren in een brief aan de stadsbewoners. Ze roept mensen daarom op om voorbij hun eigen verdriet over de oorlog te kijken en elkaars pijn te zien, tot genoegen van de Rotterdamse Fidan Ekiz. Ze reageert in Goedenavond Nederland op NPO 1: "Er is zo weinig ruimte voor nuance tegenwoordig.”

"Laten we ons samen iedere dag blijven inzetten voor een manier van samenleven waarin ruimte is voor het uiten van gevoelens van afkeuring, rouw, rechtvaardigheid, voor verschil van inzicht, opvatting en overtuiging", schreef Schouten in haar brief. Ze benadrukt dat veel Rotterdammers geraakt worden door het leed in Gaza, maar dat er ook veel joodse mensen zijn die zich door het groeiende antisemitisme niet meer veilig voelen.

Volgens Ekiz is die boodschap "precies wat Nederland nu nodig heeft." Zij heeft zelf ervaren hoe lastig het is om open te praten over de oorlog in Gaza. Ze vertelt: “Netanyahu moet weg - liever gisteren dan vandaag - en ik trek me het leed van Palestijn en Gaza ontzettend aan. Tegelijkertijd word ik regelmatig uitgescholden en bekritiseerd op sociale media als ik bijvoorbeeld een foto plaats met mijn Joodse vriendinnen. Dan denken veel mensen direct dat je pro-Israël bent."

Ook oud-PvdA-politicus Rob Oudkerk herkent de gevoelens die Ekiz beschrijft. “Als ik bij de Albert Heijn sta, zeggen mensen tegen mij als joodse man: ‘Jullie moeten stoppen in Gaza.’ Terwijl ik gewoon mijn pindakaas sta in te laden!” Hij benadrukt dat hij niets met Netanyahu te maken wil hebben. “Ik kan honderd keer zeggen dat ik Netanyahu ziekelijk vind en hoop dat hij stopt, maar het helpt gewoon niet.”

De open gesprekscultuur die wij in Nederland gewend zijn komt daardoor onder druk te staan, legt Ekiz uit. “Je kan blijkbaar niet twee dingen tegelijk vinden; je móét een kamp kiezen. En die kampen vinden allebei dat hun verontwaardiging groter is dan die van de ander. Dat gevoel van morele superioriteit, daar heeft Nederland veel last van."

Onveilige sfeer op universiteiten; moet de overheid ingrijpen?

Ekiz maakt zich in het bijzonder zorgen om de hevige demonstraties die de afgelopen jaren op Nederlandse universiteiten worden gevoerd, onder andere op de Universiteit van Amsterdam en de Radboud Universiteit. "Het is belachelijk en echt zorgelijk dat we er al anderhalf jaar er niet in geslaagd zijn om joodse studenten en medewerkers een veilig gevoel te geven binnen de universiteiten", aldus Ekiz.

"Dat kan je de universiteitsbesturen aanrekenen - en zeker ook de docenten. Die wakkeren antisemitisme aan, stimuleren het en keuren het goed. Ik hoor verhalen over docenten die zeggen die studenten vertellen: 'Vandaag hebben we geen les, want ik ga demonstreren. En ik raad jullie aan om ook te demonstreren.'"

"Universiteiten zijn natuurlijk autonoom, maar in dit stadium denk ik dat de politiek aan zet is; zij moeten universiteiten overrulen om de veilige sfeer te herstellen. Er zijn nu heel veel joodse studenten die gewoon niet naar de universiteit durven."

Journalist Rick Nieman reageert kritisch op die uitspraak; universiteiten moeten de onrust op hun terreinen zelf oplossen. "Dat moeten we toch niet willen? Dan krijg je Trumpiaanse toestanden, denk aan Harvard. En er gebeurt heus al wat: Alexandra van Huffelen, de voorzitter van het College van Bestuur aan de Radboud Universiteit, treedt bijvoorbeeld pittiger op. Zij zegt tegen demonstranten: ik praat niet meer met jullie als jullie gemaskeerd om de tafel gaan, dit soort dingen doen. Ik vind het ook heel moeilijk, want er gebeuren verschrikkelijke dingen op universiteiten, maar overheidsbemoeienis zit mij niet lekker."

"De universiteit moet zeker een plek zijn waar ruimte is voor meerdere standpunten, waar mensen zich veilig voelen om argumenten uit te wisselen. Maar als je in een situatie zit waarbij gemaskerde Hamas-aanhangers het voor het zeggen hebben en kunnen oproepen tot de vernietiging van Israël, dan is het al vijf voor twaalf. Het liefst dat de besturen dan ingrijpen, maar we zien toch dat het niet gebeurt?"

Dubbele moraal

"Maar," voegt Ekiz toe, "ik vind het ook belangrijk om te benadrukken dat mensen die zich over antisemitisme uitspreken niet de moslims de schuld moeten geven. Dat gebeurt, daar heb ik echt moeite mee; je moet niet je eigen anti-islamagenda pushen in de strijd tegen jodenhaat."

"Antisemitisme komt bovendien van meerdere kanten; kijk bijvoorbeeld naar de PVV en Wilders. Zij spreken zich fel uit tegen antisemitisme onder gemaskerde Hamas-supporters, maar doen weinig tegen antisemitisme in radicaal-rechtse kringen. Denk aan Orbán, denk aan de Duitse AFD. We moeten de joden niet haten, we moeten de moslims niet haten. Dát zou het verhaal moeten zijn.”