Demissionair staatssecretaris van Defensie Tuinman: 'Krijgsmacht kan geen kant op door stikstof'
Demissionair staatssecretaris van Defensie Gijs Tuinman wil de Nederlandse krijgsmacht uitbreiden, maar loopt vast in de Nederlandse wet- en regelgeving. Bij radioprogramma Sven op 1 spreekt Tuinman zijn zorgen uit naar aanleiding van een nog niet gepubliceerd TNO-onderzoek.
"Verklaar de stikstofaanpak van dit kabinet niet controversieel", luidt de oproep van Tuinman. "We zijn op de goede weg. We moeten daarmee door. Het is niet alleen voor de landbouw, maar ook voor onze economie en onze krijgsmacht."
Vergunningsverlening op slot
Tuinman liet een onderzoek uitvoeren door TNO (De Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek). "De conclusie is dat door de uitbreiding die nu al noodzakelijk is en het revitaliseren van onze kazernes - die komen soms echt nog uit 1980 - ik echt flink moet investeren in de ruimtelijke omgeving. Dan heb je vergunningen nodig en die vergunningsverlening zit op slot."
Luister de uitzending hier terug:
"Heel veel uitbreidingsplannen of verbouwingen zitten onder die rekenkundige grens van 1 mol", ziet Tuinman, die volgens de conclusie van TNO door de rechterlijke uitspraak minder mogelijkheden heeft of zelfs helemaal niet meer in staat is om de geplande activiteiten op (toekomstige) kazernes uit te voeren. "Als ik een andere activiteit wil plegen, bijvoorbeeld een ander vliegtuig wil vliegen of ik wil in plaats van schieten met drones gaan vliegen, dan heb ik een nieuwe vergunning nodig. Dat betekent dat alle stikstofruimte die je had eigenlijk weer kwijt bent."
Zandkorrel aan stikstof
De personeelsaantallen van Defensie moeten omhoog, maar extra woonwerkverkeer zorgt voor stikstof. "Ook al is het een zandkorrel aan stikstof; je moet uiteindelijk een nieuwe vergunning aanvragen. Daarom maak ik me zorgen", zegt Tuinman.
“Als je die ministeriële commissie controversieel verklaart, dan komen we echt in de problemen. Ook op het gebied van onze commitment richting de NAVO en onze veiligheid.”
De minister is wel heel blij dat de Kamer zich breed heeft uitgesproken dat Defensie door moet gaan."Maar ik maak me wel heel erg zorgen. Want volgende week gaat het beginnen. Ik spreek er ook veel met Kamerleden over. Ik zeg: als je die ministeriële commissie controversieel verklaart, dan komen we echt in de problemen. Ook op het gebied van onze commitment richting de NAVO en onze veiligheid."
Jaar lang stilstand
Als de Tweede Kamer volgende week zou beslissen dat stikstof en de ministeriële commissie die daarmee samenhangt door dit kabinet niet meer handelingsbekwaam mag worden uitgevoerd, heeft Tuinman naar eigen zeggen een groot probleem. "Dan sta je een jaar stil."
"Dat betekent dat ik een jaar lang geen vergunningen kan aanvragen. Ook de F35's voor Lelystad gaan dan vertragen. In de schietkampen willen we andere munitie gebruiken, dan heb je een vergunning nodig. Het moet ook gepaard gaan met stikstofreductie, anders houdt het geen stand bij de rechter."
Moet Nederland een eigen munitiefabriek krijgen? "Het is een langgekoesterde wens van de Kamer", reageert @DefensieStas Gijs Tuinman. "We staan ervoor open, maar je moet een werkende businesscase hebben. Munitie is belangrijk, want munitie is de zuurstof van een krijgsmacht."… pic.twitter.com/UGbJRB7eoR
— Sven op 1 (@Sven_op_1) June 12, 2025
Minister Femke Wiersma van Landbouw is bezig om de ondergrens, die nu nog 0,05 mol bedraagt, van wat je mag uitstoten aan stikstof op te hogen naar 1 mol. "0,05 mol is de grootte van een zandkorrel op een hectare", weet Tuinman. "Ik snap het advies van de Raad van State ook en dat nemen we ook gewoon mee. Mevrouw Wiersma zal zo snel mogelijk met een eerste appreciatie richting de Kamer komen. Maar ik wil juist niet die juridische weg inslaan. Mijn punt is: veiligheid staat mega onder druk. We zien wat er geopolitiek gebeurt..."
Batterij aan juristen
Mocht de stikstofaanpak toch controversieel verklaard worden, dan gaat Tuinman zich beraden op nieuwe stappen. "Het is niet dat onze gereedheid direct onder druk komt te staan, maar we kunnen niet de stappen zetten die we moeten zetten. Ik heb nu een hele batterij aan mensen die eigenlijk alleen maar bezig zijn met vergunningen aanvragen en naleven. Ik heb heel veel juristen moeten aannemen, omdat ik overal rechtszaken over krijg. Ik wil dat we veel meer gefocust zijn op de gereedheid van de krijgsmacht op orde brengen."
“Ik heb nu een hele batterij aan mensen die eigenlijk alleen maar bezig zijn met vergunningen aanvragen en naleven.”
Als Tuinman niet kan uitbreiden en moderniseren doordat stikstof controversieel wordt verklaard, ziet hij twee scenario's voor zich. "Of het lost zich vanzelf allemaal op. Of de scenario's waar je niet over na wil denken worden serieuzer. Dan gaat alles op een gegeven moment aan de kant en gaan we als een gek produceren. Maar dan zijn we te laat."