Stevige clash over eigenhandige grenscontroles tegen migranten: 'Je laat me niet uitpraten'

Een groep boze burgers hield zaterdagavond eigenhandig een grenscontrole op de N366 tussen Ter Apel en de Duitse plaats Rütenbrock. Ze hielden auto's aan om te kijken of er asielzoekers in zaten, om te voorkomen dat migranten illegaal de grens overgingen. Demissionair staatssecretaris van Defensie Gijs Tuinman heeft begrip voor de acties. "Maar of het handig is om te doen, dat is een andere vraag."

Tuinman zegt in Goedenavond Nederland op NPO 1 de inwoners van Ter Apel te begrijpen. "Ik snap dat de mensen daar de nood nabij zijn. Wanneer houdt het dan op? Ze steken geen zaken in de fik zoals ze dat in Amerika doen. Ik ben er niet bij geweest, ik weet niet wat ze doen en wat ze zeggen, maar ik begrijp de zorg die daar zit."

Kijkje in kofferbakken

Een groep van twaalf mannen hielden auto's die de grens passeerden staande in reflecterende pakken en een lamp in de hand. In sommige gevallen namen ze een kijkje in de kofferbakken. "Als je in de buurt van Ter Apel woont, weet je echt welke busjes het zijn waar mensen mee overkomen. Over het algemeen hebben mensen die het dichtstbij wonen het beste beeld wat daar uiteindelijk gebeurt", zegt Tuinman.

Echter zou het gaan om mannen die vooral buiten de gemeente Westerwolde komen. De initiatiefnemer zou een man uit Emmen zijn, die op Facebook oproept tot de controles.

Zondagavond kwamen actievoerders opnieuw bijeen bij de grens. Ze hadden net als zaterdagavond 'grenscontroles' aangekondigd, maar uiteindelijk zijn er geen auto's gecontroleerd, mede door de aanwezigheid van de Duitse en Nederlandse politie.

Maandagavond vond vervolgens opnieuw overleg plaats binnen deze actiegroep, waarin zij aangaven de komende tijd door te gaan met de controles. Ze willen een statement maken omdat de regering te weinig doet. Demissionair minister van Justitie en Veiligheid David van Weel riep de burgers afgelopen weekend al op om te stoppen met de acties.

'Overtreden van de wet'

PvdA-politicus Marjolein Moorman begrijpt de redenering van Tuinman niet. "Dit kan niet, dit is het overtreden van de wet. Ik snap dat mensen in Ter Apel zich veel zorgen maken over het feit dat asielzoekers in het azc niet naar een andere plek kunnen, omdat de spreidingswet steeds niet in werking treedt. Dat zou een uitstekende oplossing zijn voor Ter Apel."

Ze vervolgt: "Dat mensen eigenrichting toepassen, met lampen in auto's schijnen en op het moment dat iemand misschien een andere afkomst heeft..." Tuinman kapt haar af en zegt dat zij ook niet bij de grenscontroles is geweest. "Je zegt nu letterlijk dat mensen naar binnen kijken met lampen. Ik wil het graag bij de feiten houden."

'Je laat me niet uitpraten'

Moorman countert: "Feitelijk heeft de minister gezegd dat dit niet kan. Ik snap niet goed waarom jij dat niet ondersteunt." Volgens Tuinman is de samenleving er klaar mee. "Dit kabinet heeft gezegd: luister, die asielinstroom gaan we beperken en we zijn bezig geweest om de grensbewaking te versterken. De Marechaussee wordt versterkt, ik werk zelf keihard om meer mensen opgeleid te krijgen, omdat we ook daadwerkelijk een probleem aan onze grens hebben."

Moorman vindt het spijtig dat Tuinman de situatie goedpraat. "Ik vind het gevaarlijk om dit goed te praten, omdat mensen heel bang worden gemaakt en mensen eigenrichting kiezen. Het is heel onverstandig om vanuit het kabinet te zeggen dat je het wel begrijpt."

De staatssecretaris vindt dat Moorman zijn woorden verdraait. "Je laat me niet uitpraten Marjolein. De vraag was of ik dit begrijp. Ik begrijp dat mensen zich hier zorgen over maken, een zorg die breed gedeeld wordt, specifiek in Ter Apel. Maar niemand moet de wet overschrijden."

Duits politiebusje aangehouden

Zaterdagavond vond een opmerkelijk tafereel plaats: toen de groep mannen een Duitse auto wilde aanhouden, bleek het een Duits politiebusje te zijn. De Duitse agenten waren niet gediend van de actie en eiste dat de actievoerders per direct het Duitse grondgebied moesten verlaten. Als ze dat niet deden, werden hun auto's weggesleept.

Op een andere plek aan de Nederlandse zijde van de grens hebben ze de controles nog een tijdje voortgezet. De Nederlandse politie kwam ook nog even langs, maar vertelde ze alleen dat ze niet op de weg mochten staan, wel langs de weg.

Wilders: 'Fantastisch initiatief!'

PVV-leider Geert Wilders noemt de actie een "fantastisch initiatief". Hij pleit ervoor dat dit overal aan de grens moet gebeuren. "Als Schoof en de VVD het leger niet meteen massaal hiervoor inzetten, moeten we het zelf maar doen! Ik wil de volgende keer graag meedoen!", schreef hij op X.