Nederlanders zijn zich niet bewust van hun waterverbruik, ondanks dreigende schaarste: 'Wij moeten soms al een nee verkopen'
Uitgebreid douchen na het sporten, een extra wasje draaien tussen het thuiswerken door, het toilet doorspoelen: Nederlanders gebruiken de hele dag door schoon drinkwater, vaak zonder erover na te denken. Vitens-drinkwaterspecialist Doeke Schippers slaat in Stand van Nederland: Generatie Next op NPO 2 alarm, want onze watertoevoer staat steeds vaker op wankele poten.
Hoeveel liter water gebruikt de gemiddelde Nederlander per dag? Maak een schatting, denk er even over na... Het juiste antwoord is 129 liter, volgens het CBS.
Als je een lager literaantal in gedachten had, ben je lang niet de enige. Volgens een peiling van Stand van Nederland: Generatie Next onderschat 88.8 procent van de Nederlanders hoeveel water wij verbruiken. Het meeste water gebruiken we voor het douchen: dat kost zo'n 46 liter per persoon, per dag. De wc doorspoelen kost zo'n 20 liter, de wasmachine zo'n 16 liter. Ons eten en drinken? Dat kost ons zo'n 2.7 liter water per dag, per persoon.
Dreigende tekorten bij drinkwaterbedrijven
Al dat drinkwater in Nederland wordt verstrekt door tien bedrijven. Doeke Schippers is drinkwaterspecialist bij Vitens, het grootste drinkwaterbedrijf dat zes miljoen mensen van water voorziet. Hij legt uit: "Wij pompen water uit de grond, op ongeveer 65 meter diepte. Dat water viel ongeveer duizend jaar geleden neer als regen."
Het eeuwenoude water mag echter niet onbeperkt opgepompt worden, vertelt Schippers. "We moeten ervoor zorgen dat wij minder uit de grond halen dan erbij komt, anders kan de grond uit balans raken. Voor ons houdt dat in dat wij zo'n zes miljard liter per jaar uit de grond kunnen halen."
“De bevolking groeit, de economie groeit en we willen er in Nederland een miljoen nieuwe huizen bouwen. Dat zijn héél veel wateraansluitingen, maar onze vergunningscapaciteit blijft hetzelfde.”
Die regel is op verschillende plekken in Nederland niet altijd goed haalbaar. "De bevolking groeit, de economie groeit en we willen er in Nederland een miljoen nieuwe huizen bouwen. Dat zijn héél veel wateraansluitingen, maar onze vergunningscapaciteit blijft hetzelfde", benadrukt Schippers. "Daarnaast is het klimaat in ons land aan het veranderen. De zomers worden steeds warmer en droger, dus je ziet dat we dan veel meer uit de grond moeten halen dan in de winterperiode."
Burgers hebben als eerste recht op drinkwater, dus op dit moment hebben die tekorten vooral nadelige gevolgen voor bedrijven, met name in de industrie. Schippers: "Wij moeten soms een 'nee' verkopen en wateraansluitingen weigeren."
Boer zonder gras: 'Het is frustrerend'
Boer Mark Peters is met zijn melkveehouderij een van de bedrijven die lijdt onder de dreigende watertekorten. Het grasland waarvan zijn 170 koeien moeten grazen ligt er verdord bij. "Als je hier onder de wortels gaat kijken, zie je dat er geen vocht meer in de grond zit." Dit jaar hebben de Brabantse waterschappen Aa en Maas hem namelijk een sproeiverbod opgelegd, omdat we een van de droogste lentes ooit hebben.
De lente van 2025 was een van de droogste ooit gemeten. Mark Peters ziet zijn grasland verdorren in Stand van Nederland: Generatie Next. Let op: Artikel gaat verder onder de foto.
"Het is heel frustrerend", zegt Peters. "Zonder water groeit het gras niet en moeten we in het ergste geval elders voeding gaan kopen. Daarmee missen wij een hoop opbrengst. Je wordt er niet vrolijk van, maar je kunt er niks tegen doen. De enige optie is hopen op regen."
De prijs van water
"Misschien is water ook wel te goedkoop in Nederland", reageert hydroloog Niko Wanders. Gemiddeld betalen Nederlanders voor die 129 liter water zo'n 40 cent per dag. "Wij zetten daarom zo makkelijk de kraan open, we gaan er altijd vanuit dat het beschikbaar is én dat het van hoge kwaliteit is." Dat moeten we volgens Wanders niet vergeten nu de dagen steeds droger worden: "De aanwezigheid van goed zoetwater zal de komende jaren een steeds groter probleem zijn."