Schaduwsamenleving wordt zichtbaar in Oekraïense oorlogsregio's: 'De verslaafden blijven over'
Het oosten van Oekraïne, waarvan een groot deel nu bezet is door de Russen, kent al decennialang een nijpend drugsprobleem. Het is één van de onvertelde verhalen van de regio, ziet oorlogscorrespondent Daphne Westdorp. "Ik zit daar permanent, dus op een gegeven moment zie je dingen waarvan je denkt: daar moet ik iets mee. Eén van die dingen is het synthetische drugsgebruik dat in het oosten een epidemie is geworden."
De Donbas-regio heeft, sinds de val van de Sovjetunie, altijd al problemen gehad op het gebied van criminaliteit en drugs, vertelt Wesdorp in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Je ziet dat door de oorlog al deze problemen versterkt worden. Het probleem gaat niet alleen de volksgezondheid aan, maar ook het front zelf. De drugs bereikt de soldaten."
'Schaduwsamenleving valt nu op'
En dat is een groot probleem, zeker als drugs zo eenvoudig getraumatiseerde eenheden binnenkomt. Wesdorp denkt dat het mogelijk direct invloed heeft op de oorlogsvoering. "Het is onduidelijk hoe groot dat is, omdat Oekraïne grotere dingen aan haar hoofd heeft. Er is weinig bekend over hoe groot deze epidemie is."
“Het probleem gaat niet alleen de volksgezondheid aan, maar ook het front zelf. De drugs bereikt getraumatiseerde soldaten.”
Wesdorp ziet een schaduwsamenleving ontstaan. "Je hebt een stad aan het front en op het moment dat de oorlogsvoering steeds dichterbij komt, met toenemende bombardementen en burgerslachtoffers, vertrekken de mensen met geld. Die worden geëvacueerd. Bedlegerige mensen en verslaafden blijven over. Het is een schaduwsamenleving die dan naar boven komt en opvalt."
'Grijpen naar badzout'
Samengevat was de drugsproblematiek onder de radar altijd al aanwezig, maar bereikt het nu de oppervlakte. "Het is én enorm gegroeid én het valt meer op." Het probleem is inmiddels zo erg, dat achtergebleven inwoners grijpen naar goedkope drugs zoals badzout. "Oekraïne heeft een enorm probleem met methadon sinds de val van de Sovjetunie, maar omdat de economie is ingestort en mensen geen geld meer hebben, is zelfs methadon voor veel mensen onbetaalbaar geworden."
“De mensen die overblijven zijn de bedlegerige mensen en de verslaafden. Het is een schaduwsamenleving die dan naar boven komt en opvalt.”
Een schrijnend verhaal, benadrukt ze. "Het is heel gevaarlijk. Met methadon of heroïne kan je in principe een lang leven leiden, als je verslaafd bent. Met badzout kan dat niet, het is rotzooi."
Twintig kilometer van het front
Kramatorsk, waar ze inmiddels al drie jaar woont, is de plek waar ze het nijpende probleem met eigen ogen ziet. "Kramatorsk ligt op twintig kilometer afstand van het front. Een groot deel van de mensen die geld hadden zijn naar het westen van Oekraïne of Europa gegaan."
Toch is de Donbas het tweede thuis van Wesdorp, zegt ze. "Ik ben er al heel lang, ik doe er al drie jaar verslag. Mijn huis is daar, mijn appartement, mijn vrienden. Ik heb zo'n verbinding gekregen met het land. De oostelijke regio heeft een hele andere geschiedenis dan het westen van Oekraïne."
Ondanks dat ze op slechts luttele kilometers afstand van het front woont, heeft ze zin om weer terug te gaan. "Het is zelfs zo dat, toen de grote militaire actie van Oekraïne kwam (de verwoesting van Russische bommenwerpers ver in Rusland, red.), ik hier zat en dacht: was ik maar daar geweest. Dan had ik een verhaal kunnen schrijven."
Oorlogsfoto's
Verder blikt ze in de uitzending van Goedemorgen Nederland terug op foto's die ze de afgelopen periode heeft gemaakt in het oorlogsgebied. Kijk hier naar de video: