Nu afscheid, maar keert Pieter Omtzigt terug in Den Haag? 'Daar wordt rekening mee gehouden'
Van CDA-Kamerlid tot hoofdrolspeler in de 'functie elders'-rel en leider van zijn eigen partij: NSC-voorman Pieter Omtzigt vertrekt vandaag, na een lange politieke carrière, uit Den Haag. Toch houden de coalitiepartijen serieus rekening met een mogelijke terugkeer. "Komt Omtzigt terug? Dat gerucht doet de ronde", zegt politiek verslaggever Tessa van Viegen van WNL.
Omtzigt, die vorige maand zijn vertrek aankondigde, zat ruim 21 jaar in de Tweede Kamer. Eerst namens het CDA, later als onafhankelijk parlementariër en sinds december 2023 als leider van zijn eigen partij NSC. "De tol daarvan is best groot geweest", erkent hij. Omtzigt kampte twee keer met een burn-out. Echt herstellen "lukt gewoon niet in de hectiek van de huidige Haagse politiek".
"Toen hij de Kamer binnenkwam, zat hij heel anders in de wedstrijd", zegt Van Viegen in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Ze herinnert zich Omtzigt vooral als een vasthoudend Kamerlid. "We kennen hem nu als iemand met veel emotie en daardoor ook veel stress, wat zelfs leidde tot een burn-out. Dat is natuurlijk heel verdrietig voor hem. Hij is in de jaren verknocht geraakt aan het vak, op een positieve én negatieve manier."
“We kennen hem nu als iemand met veel emotie en daardoor ook veel stress, wat zelfs leidde tot een burn-out. Dat is natuurlijk heel verdrietig voor hem.”
Tijdens de coalitieonderhandelingen in 2021 werd verkenner Kajsa Ollongren op het Binnenhof gefotografeerd met leesbare aantekeningen waarop stond 'Omtzigt, functie elders'. De foto leidde tot een politieke rel. "Dat heeft hem wel echt veel gedaan", zegt Van Viegen.
'Veel mensen hebben hem geadviseerd: doe het niet, Pieter'
Met name door zijn vasthoudendheid in het blootleggen van het toeslagenschandaal dwong Omtzigt veel respect af. Tegelijkertijd bracht zijn eigengereidheid hem in conflict met het CDA, dat destijds deelnam aan de regering. Toen hij zich niet langer gesteund voelde, besloot hij bijna vier jaar geleden zijn eigen pad te kiezen. Kort daarvoor had hij nog meegedaan aan de interne verkiezing voor het CDA-leiderschap, die hij nipt verloor van Hugo de Jonge.
"Het oprichten van zijn eigen partij heeft hem niet geholpen", zegt Van Viegen over Nieuw Sociaal Contract (NSC). "Het heeft hem ontzettend veel stress opgeleverd en hem in een rol gedrukt die hem niet goed lag." Tegelijk benadrukt ze ook zijn kwaliteiten: "We kennen hem als een uitstekend Kamerlid. Een pitbull die niet losliet, die de toeslagenaffaire boven tafel haalde. Daar wordt hij nog steeds om geroemd in Den Haag."
“Het oprichten van zijn eigen partij heeft hem niet geholpen. Het heeft hem ontzettend veel stress opgeleverd en hem in een rol gedrukt die hem niet goed lag.”
Ze vervolgt: "Op financieel gebied was hij ontzettend kundig. Dat moeten we niet ontkennen. Maar bij het oprichten van die partij... Veel mensen hebben hem geadviseerd: doe het niet, Pieter, misschien ben jij daar niet de juiste persoon voor." Bij de Tweede Kamerverkiezingen haalde NSC nog twintig zetels, maar in de peilingen staat de partij inmiddels op één zetel. "De partij weet geen deuk in een pakje boter te slaan op het gebied van goed bestuur en bestaanszekerheid. Je moet je afvragen of Omtzigt heeft bereikt wat hij wilde."
'Hij zat tot diep in de nacht te werken'
Journalist en studiogast Mark Koster noemt zichzelf "groot fan" van Omtzigt. "Ik heb een paar keer met hem gesproken. Vooral op financiën was hij echt fantastisch. Het is gewoon een econometrist. Hij kende al die getallen! Dan kwam hij bij mij met al die bijlagen gelezen. Dan dacht ik: Pieter, man, waar ben je mee bezig?"
"Hij zat tot diep in de nacht te werken. Daar had ik wel respect voor", vervolgt Koster. "Maar als we terugkijken op dat ‘functie elders’-moment, hadden ze toen eigenlijk niet gewoon gelijk? Iedereen was woedend, maar misschien was het toen al begonnen, en is het nu nog steeds een taboe," zegt hij, verwijzend naar Omtzigts burn-out.
"Misschien zou hij op een andere plek beter tot zijn recht zijn gekomen", reageert Van Viegen. Zo zou Omtzigt in 2021 zijn gepolst voor de functie van staatssecretaris van Financiën. "Daar was hij perfect voor geweest", denkt Koster.
Keert Omtzigt terug?
Het afscheid van Omtzigt gaat niet ongemerkt voorbij. "Er is een kleine persconferentie en verder verloopt het zoals bij ieder vertrekkend Kamerlid: er wordt een brief voorgelezen die Omtzigt zelf heeft geschreven, door de voorzitter van de Kamer", zegt Van Viegen. "Daarna is er voor intimi nog wel iets georganiseerd."
Den Haag blijft achter met de vraag of Omtzigt definitief vertrekt van het politieke toneel. "Hij kondigde zijn afscheid aan op Goede Vrijdag. Daar hangt natuurlijk symboliek omheen. Daardoor ontstonden in Den Haag ook meteen geruchten: is er dan ook een wederopstanding? Komt Omtzigt terug? Dat doet echt de ronde," aldus Van Viegen.
"Ik hoor uit verschillende coalitiebronnen dat ze daar serieus rekening mee houden", vervolgt ze. "Mochten er nieuwe verkiezingen komen en NSC staat laag in de peilingen, zou de grote Pieter Omtzigt dan nog een keer terugkeren om de partij te redden? Ja, dat wordt niet uitgesloten."
Kouwenhoven
Bram Kouwenhoven neemt namens Nieuw Sociaal Contract de zetel over van Omtzigt. "Hij is bestuurskundige en filosoof en gaat de belastingportefeuille oppakken – iets wat Omtzigt aan het begin van zijn Kamerwerk ook deed. Wat dat betreft: grote schoenen om te vullen."
Achter de schermen blijft Omtzigt betrokken bij NSC, al is nog onduidelijk in welke rol. "Hij gaat in ieder geval veel tijd aan zijn familie besteden. Dat is ook de reden dat hij nu afzwaait. Hij wil zijn gezin op één zetten, maar helemaal verdwijnen doet hij niet uit de partij", besluit Van Viegen.