Zorgen bij KLM blijven: rode cijfers en krimp Schiphol dreigt

Het gaat niet goed met KLM, zegt luchtvaartjournalist van De Telegraaf Yteke de Jong. "Ze hebben nog steeds last van hoge kosten en zitten nog zwaar in het rood. In het eerste kwartaal was er een verlies van bijna 200 miljoen euro." Ondertussen groeit de bezorgdheid over de geplande krimp van Schiphol.

Uit cijfers van reisbranchevereniging ANVR blijkt dat het aantal Nederlandse vakantiegangers naar de Verenigde Staten tijdens de meivakantie met dertig procent is gedaald ten opzichte van vorig jaar. Voor KLM heeft dat vooralsnog weinig effect gehad, stelt De Jong. "In het eerste kwartaal zagen we geen invloed van het zogenoemde Trump-effect. Sterker nog, KLM vervoerde juist meer passagiers van en naar Amerika. Maar op de langere termijn blijft het onzeker."

De Amerikaanse partnermaatschappij Delta Air Lines ondervindt inmiddels wél hinder van de teruglopende reizigersstroom naar de VS. "Delta heeft een winstwaarschuwing afgegeven," zegt De Jong in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Dat zorgt voor extra onzekerheid de komende maanden. En met KLM gaat het dus ook nog steeds moeizaam: hoge kosten en een verlies van bijna 200 miljoen euro."

"Meestal is het eerste kwartaal niet het allerbeste kwartaal, dan gaan we minder op vakantie", nuanceert De Jong de zorgen, "maar KLM heeft vorig jaar een groot besparingsprogramma aangekondigd, waarmee ze marge van een half miljard euro willen genereren, en daar zien we nog heel weinig van terug".

KLM stelt zelf dat de in oktober aangekondigde kostenbesparingsmaatregelen inmiddels effect beginnen te sorteren. De luchtvaartmaatschappij wist het operationele verlies op jaarbasis met ruim negentig miljoen euro terug te dringen in het eerste kwartaal van dit jaar. Tegelijkertijd benadrukt topvrouw Marjan Rintel dat de luchtvaartmaatschappij "er nog lang niet is" en dat de focus op kostenbesparingen blijft liggen.

Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, weet De Jong. "De kosten moeten dus omlaag, maar KLM is met vakbonden aan het vechten over salarissen. Het gaat de komende maanden nog spannend worden voor de maatschappij."

Schiphol

Ondertussen dreigen de krimpplannen van het kabinet voor Schiphol KLM verder onder druk te zetten. Minister Barry Madlener (Infrastructuur) wil het aantal vliegbewegingen van en naar Schiphol terugbrengen naar maximaal 478.000 per jaar, om de overlast voor omwonenden te beperken. Eerder oordeelde de rechter dat Schiphol de persoonlijke levenssfeer van omwonenden aantast door die overlast.

Daar is het laatste woord nog niet over gezegd, denkt De Jong. Brussel zit niet te wachten op het afschalen van Schiphol. "Bovendien heeft de Raad van State gezegd dat het kabinet de plannen beter moet onderbouwen." Volgens de Raad van State is in het huidige voorstel van minister Madlener nog niet duidelijk genoeg hoe de grondrechten van omwonenden worden beschermd bij dit aantal vliegbewegingen.

KLM is op zijn beurt boos dat het kabinet in de berekeningen over geluidsbelasting te weinig rekening houdt met nieuwe, stillere toestellen. "Maar Madlener gaat toch door. Wat ik nu verwacht is dat er toch spanningen zullen gaan ontstaan", zegt De Jong. Ook uit het buitenland stuit het kabinetsplan op weerstand. "Amerika heeft eerder al geprobeerd om bijvoorbeeld strafmaatregelen tegen KLM te nemen."

Die maatregelen kwamen er niet, maar "luchtvaart is ook geopolitiek", zegt De Jong. Ze legt uit: "Wij hebben afspraken met Amerika en China dat we op elkaar kunnen vliegen. Als Nederland zegt 'dat mag je minder doen', ontstaat er een nieuwe werkelijkheid. Nederland wil de wijziging eenzijdig doorvoeren."

"Er zijn in Frankrijk ook actiegroepen die willen dat een luchthaven bij Parijs minder vliegbewegingen krijgt, maar de trend is op dit moment tegengesteld: Duitsland heeft besloten dat de vliegtaks bevroren wordt, Spanje wil enorm uitbreiden, Polen wil uitbreiden."

Reactie op Nederland

Europa wil dus meer vliegen. "De Europese Unie is bang dat als het in Nederland zo makkelijk gaat om Schiphol af te schalen, ook in andere landen actiegroepen dit gaan proberen met luchthavens. Daar zijn economische belangen mee gemoeid, dus er wordt zeker met een schuin oog gekeken naar wat hier gebeurt."

Hoewel Madlener de krimpplannen al heeft afgezwakt – het vorige kabinet wilde het aantal bewegingen beperken tot 452.500 – is Den Haag op dit moment niet van plan om de plannen volledig in te trekken. "Het gaat de komende weken hard tegen hard", besluit De Jong. "Mijn verwachting is dat andere landen, met name Amerika, India en China, en de Europese Commissie gaan reageren."