Directeur-generaal Boekholt-O'Sullivan over 'donkergrijs gebied' tussen oorlog en vrede: 'We móéten snel opschalen'

Nederland bevindt zich niet meer in een grijs, maar in een donkergrijs gebied tussen vrede en oorlog, stelt de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) deze week. Elanor Boekholt-O'Sullivan, plaatsvervangend directeur-generaal Beleid bij het ministerie van Defensie, legt in Sven Op 1 uit wat dat concreet betekent: "We moeten onszelf nóg veel beter gaan beschermen."

Boekholt-O'Sullivan kan zich voorstellen dat de term 'donkergrijs' weinig tot de verbeelding van de Nederlandse burger spreekt. "Het is heel ingewikkeld, omdat we eigenlijk geen goede taal hebben om deze fase te duiden. Iedereen is op zoek naar woorden: de een zegt dat we tussen rood en groen inzitten. En ja, het MIVD spreekt van donkergrijs."

"Wat we daarmee willen zeggen, is dat het nu nog onveiliger is dan het al was. We zien meer digitale aanvallen, meer activiteit op de Noordzee, er gebeurt meer in de lucht - niet boven Nederland, maar wel in omliggende gebieden. Ondertussen moeten wij op alle domeinen versterken: op het land, ter zee én in de lucht. Vooral op het land zien we dat er een been bijgetrokken moet worden."

"Met andere woorden: we moeten onszelf nog veel beter beschermen en zorgen dat wij een afschrikwekkend leger opbouwen. We moeten meebewegen op die escalatieladder, want we zijn nu een stap verder", aldus Boekholt-O'Sullivan. Dat vraagt ook om flexibiliteit in onze defensiebegroting. "Er moet constant geïnvesteerd worden, misschien nog wel meer dan nu de bedoeling is. De NAVO-top moet nog komen, maar we gaan er nu vast vanuit dat 3.5% van de begroting naar defensie zal gaan."

Luister Sven op 1 hier terug als podcast:

Russen aan NAVO-oostflank

Uit het jaarverslag van de MIVD blijkt daarnaast dat de Russen inmiddels druk bezig zijn met het bouwen van kazernes aan het NAVO-grensgebied. Bovendien stuurt het Kremlin gloednieuwe tanks die kant op - en die gaan dus niet naar Oekraïne. De oorlogseconomie draait in het land op volle toeren: inmiddels gaat 40 procent van de begroting naar defensie. 

Boekholt-O'Sullivan is bezorgd. "Dit is absoluut een alarmsignaal, en dat betekent dat wij ons misschien nog wel sneller moeten herbewapenen." Die versnelde herbewapening zal zorgen voor complexe situaties, voorziet de luitenant-generaal. Investeringen aan de NAVO-grens kunnen op de korte termijn namelijk niet ten koste gaan van onze steun aan Oekraïne. "Ja, het zal toch echt allebei moeten. We moeten kijken wat we, samen met de EU en/of de NAVO, met die brede dreiging gaan doen."

"We voeren dit gesprek soms over de band alsof we een keuze hebben. Alsof we kunnen zeggen: we doen dit, en dan accepteren we het andere risico. En ik denk dat we nu in een tijdgeest zijn aangekomen waarin dat niet meer mogelijk is."

Stikstof

Vandaag zit de ministeriële commissie stikstof bij elkaar om nieuwe plannen te maken voor het beperken van de Nederlandse stikstof-uitstoot. De uitkomst van dat overleg is ook voor de krijgsmacht erg belangrijk, vertelt Boekholt-O'Sullivan. "We moeten écht gaan opschalen voor defensie. Om dat te doen moeten we zorgen dat onze mensen getraind zijn, en om dát voor elkaar te krijgen, moeten zij kunnen oefenen. En daarvoor hebben wij hard die stikstofruimte nodig."

Uit gelekte documenten blijkt inmiddels dat er tijdens dat overleg een nieuw doel is geformuleerd. de hoeveelheid stikstof die boeren, bedrijven en het verkeer uitstoten moet over tien jaar, in 2035, ongeveer gehalveerd zijn. Wat de nieuwe stikstofplannen voor defensie zullen betekenen, wordt naar verwachting later vandaag bekend.